بزرگنمايي:

پیام مازند - ساری - کارشناسان و مسئولان در حالی بیشتر معادن مازندران را بی بهره از ایمنی فضا و تجهیزات می دانند که هنوز از ظرفیت نیروهای تحصیلکرده دانشگاهی مرتبط برای سر و سامان دادن و نظارت بر ایمنی این مجموعه ها استفاده نشده است .
  کار در معدن به عنوان حرفه ای سخت و تخصصی همواره با آسیب ها و خطرات ناشی از عدم رعایت اصول و نکات ایمنی قبل و حین کار کشف و استخراج همراه است ، حرفه ای که استفاده از نیروهای تخصصی تحصیلکرده در آن به عنوان یک الزام قانونی می تواند بخش زیادی از مشکلات را حل کند.
دو منطقه مهم معدنی کشور در سلسله جبال البرز و زاگرس قراردارد و مازندران به عنوان استانی که بخشی از کوههای البرز را در خود جای داده است حدود 250 معدن دارد که هم اکنون 120 مورد آن فعال است و 16 نوع ماده معدنی از آنها استخراج می شود .
بنا به اعلام سازمان صنعت ، معدن و تجارت مازندران ، سالانه 12 میلیون تن مواد معدنی از معادن استان توسط بیش از سه هزار معدن کار استخراج می شود و این استان از حیث دارا بودن معدن و تولید مواد معدنی جزو استان های برتر کشور است .
همچنین همسو با میزان بالای وجود معادن در مازندران که ظرفیتی برای این استان به شمار می رود ، تعدد بالای تحصیل کردگان دانشگاهی رشته های معدنی هم ظرفیت دیگری است که در این استان وجود دارد ولی بلااستفاده مانده است .
آمار سازمان نظام مهندسی معدن مازندران تعداد تحصیل کردگان دانشگاهی رشته های معدنی استان را حدود یکهزار و 500 نفر برآورد می کند که عضو این نظام مهندسی هستند و از این تعداد 400 نفر پروانه اشتغال از این سازمان دارند یعنی اینکه براساس این پروانه ، صلاحیت تخصصی آنها مورد تایید است .
عدم استقبال بهره برداران معادن از دستور قانونی مبنی بر الزام به کارگیری ناظر و مسئول فنی در معادن باعث شده تا علاوه بر پایین آمدن مسائل ایمنی معادن در مازندران ، دانش آموختگان دانشگاهی این رشته شغلی نیز بیکار بمانند تا در مشاغل دیگر مشغول کار شوند.
عباس غفاری ، دانش آموخته رشته مهندسی معدن شاخه اکتشاف است که حدود چهار سال و نیم در دانشگاه کرمان تحصیل کرد و با مدرک کارشناسی رشته مهندسی معدن شاخه استخراج فارغ التحصیل شد .
وی که با اطلاع از وجود معادن پرشمار در مازندران رشته دانشگاهیش را انتخاب کرد و برای سال ها رنج دوری از خانه و خانواده را برای تحصیل تحمل کرد ، به خبرنگار ایرنا گفت : قبل از انتخاب رشته تمام زیر و بم وضعیت معادن استان را در آوردم تا از نظر شغلی احساس امنیت کنم .
غفاری افزود : در مدت تحصیل با توجه به نوع رشته تحصیلی ، روزها و ماهها را در زیر زمین و معادن به صورت کاربردی و عملی کار کردم تا با فضای کار در این مجموعه ها آشنا شوم و حتی به خاطر این رشته تحصیلی در یک تور دانشگاهی از تمامی معادن کشورمان نیز بازدید کردیم .
وی گفت : بازدید از معادن کشور باعث شد تا با نقاط ضعف و قوت فعالیت در معادن آشنا شویم و به خاطر اینکه خود را نیروی مهندس و کار آینده در معادن می دیدم همواره تلاشم بر کسب بیشتر تجربه و آگاهی بود ، ولی افسوس اکنون که حدود 20 سال از فارغ التحصیلیم از دانشگاه می گذرد ، هنوز موفق نشدم در معدن مشغول کار شوم .
این دانش آموخته رشته معدن افزود : افراد تحصیل کرده رشته معدن نه تنها می توانند بازده کار را در معادن افزایش دهند ، بلکه به خاطر تخصصشان ضریب امنیتی کار در معادن را نیز بالا خواهند برد و در واقع حضور این افراد در معادن می تواند تضمین امنیت جانی کارگران شاغل در این بخش باشد .
این مهندس معدن توضیح داد : بسیاری از حوادثی که در معادن رخ می دهد به خاطر ناآشنایی کارگران با مسایل ایمنی چند وجهی است در حالی که یک تحصیلکرده دانشگاهی معدن بارها وبارها به صورت عملی و کاربردی در معادن حضور داشته و می تواند در زمینه ایمن سازی معادن حلال مشکلات باشد .
غفاری اکنون در یک مجموعه اداری در خارج از مازندران به کار اشتغال دارد . او پس از ناامیدی برای یافتن شغلی در معادن مازندران در رشته مهندسی صنایع برای مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل داد و اکنون نیز در زمینه ای سرگرم کار است که شاید به هیچ یک از دو شاخه تحصیل دانشگاهی نیازی نداشت .
کارشناسان علت بی توجهی معدن داران به الزام قانونی در جذب متخصصان را ناشی از محاسبه نادرست سود و زیاد می دانند ، محاسبه ای که متاسفانه در سایر زمینه ها مانند بیمه کشاورزی و باغی هم وجود دارد .
به اعتقاد این کارشناسان ، شاید براساس حساب و کتاب بهره بردار معدن ، دادن حقوق بالای میلیون تومان در هر ماه به یک کارشناس معدن هزینه اش را بالا ببرد ، اما این محاسبه کامل نیست برای این که بودن چنین فردی می تواند از وقوع حوادثی جلوگیری کند که در صورت وقوع صاحب معدن را به خاک سیاه می نشاند.
یکی از بهره برداران معدن نیز دلیل به کار نگرفتن مسئولان فنی و یا دیگر نیروهای تحصیلکرده را در معادنش تنها نبود صرفه اقتصادی دانست و گفت : برای به کار گرفتن یک ناظر یا مسئول فنی در معدن می بایست ماهانه حدود 2 میلیون تومان حقوق پرداخت کنیم در حالی که این تحصیلکردگان ، تجربه کافی و لازم را ندارند .
این معدن دار که خواست نامش در گزارش ذکر نشود ، اضافه کرد : تحصیلکردگان رشته معدن زمانی می توانند کمک کار معدن داران باشند که واقعا اندوخته های علمی آنها در دانشگاهها شکل کاربردی داشته باشد.
این بهره بردار معدن از آنچه که ناپختگی و بی تجربگی نامید به عنوان اصلی ترین دلیل خود و دیگر همکارانش برای زیر بار نرفتن استفاده از نیروهای تحصیلکرده دانشگاهی در معادن یاد کرد .
وی در زمینه چگونگی کنترل امنیت معدن گفت که براساس آموخته های دوره های آموزش کوتاه مدت سازمان صنعت ، جسته و گریخته موارد ایمنی را اجرا می کنند.
** ایمنی ، ذخیره کمیاب معادن مازندران
معاون معدن سازمان صنعت ، معدن و تجارت مازندران هم با اشاره به وجود 250 معدن در استان گفت که از این تعداد 130 معدن فعال است و سالانه 12 میلیون تن انواع مواد معدنی از آنها استخراج می شود .
یزدان برسام تعداد نیروهای شاغل در معادن استان را هم حدود سه هزار نفر اعلام کرد و افزود : ایمنی اصلی ترین مساله ای است که در کار معادن باید مورد توجه قرار بگیرد .
وی در خصوص ایمنی فضا و تجهیزات معادن مازندران توضیح داد : اگر بخواهیم وضعیت ایمنی معادن استان حرفی بزنیم ایمنی صد درصدی به ندرت در آنها دیده می شود .
معاون معدن مازندران گفت : شاید بتوان گفت تنها نیمی از معادن فعال استان از فضا و تجهیزات ایمنی محدود برخودار هستند .
وی اضافه کرد : برغم وجود تحصیلکردگان دانشگاهی رشته های معدنی در مازندران ، اما بهره برداران معدن به دلیل به صرفه نبودن فعالیتشان از به کارگیری این افراد خودداری می کنند .
برسان گفت : بر اساس قانون ، بهره برداران معدن موظف به داشتن مسئول فنی در معدن هستند ، اما عملا این قانون به خاطر ملاحظه کاری و نبود درآمد کافی بهره برداران اجرایی نمی شود و مورد چشم پوشی قرار می گیرد.
وی با این وصف تاکید کرد که در صورت مشاهده تخلف در زمینه ایمنی معادن که خطر آفرین باشد بدون هرگونه مماشاتی با معدن داران برخورد می کنند و تا پلمپ معدن پیش می روند .
این مسئول وجود تحصیل کردگان دانشگاهی را ظرفیت خوبی برای ایمن سازی معادن دانست و گفت : اگر چه این نیروها کم تجربه هستند ولی با برگزاری دوره های آموزشی و کاربردی از سوی سازمان نظام مهندسی معدن ، می توانند به نیروهای کاربلد تبدیل شوند .
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن مازندران هم گفت : اکنون یکهزار و 440 تحصیلکرده دانشگاهی در رشته های معدنی ، فرآوری ، متالوژی و نقشه برداری عضو این سازمان هستند .
هادی حمیدیان افزود : از این تعداد 400 نفر پروانه اشتغال از این سازمان دریافت کردند که پروانه اشتغال ، صلاحیت آنها در رشته ها را مشخص می کند .
وی ادامه داد : تحصیل کردگان رشته های معدنی به عنوان مسئول ایمنی بهره برداری ، مسئول فنی ، نقشه بردار ، مسئول فرآوری ، مسول فنی اکتشاف ، ناظر فنی معادن ، ناظر چاههای آب و ناظران استانداردسازی مصالح ساختمانی می توانند در معادن مشغول کار شوند تا از تخصصشان استفاده شود .
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن مازندران گفت : در هر معدنی با توجه به نیاز انجام یکسری کارهای تخصصی اکتشاف و بهره برداری و لحاظ کردن ایمنی ، به سه تا چهار نیروی متخصص رشته های معدنی نیاز است .
وی حضور نیروهای متخصص تحصیلکرده دانشگاهی معادن ، قبل و حین انجام کارهای معدنی از قبیل اکتشاف و استخراج را برای ایمن سازی محیط کار و فعالیت معدن کاران ضروری دانست و افزود : این افراد به عنوان مسئولان و ناظران فنی و ایمنی معدن علاوه بر کنترل وضعیت تجهیزات و ایمنی محیط کار می توانند از بروز حوادث حین کار جلوگیری کنند .
حمیدیان با اشاره به اینکه بر اساس قانون در صورت نبود مسئول فنی ، ظرف یک ماه باید معدن بسته شود ، گفت : اما این قانون به خاطر برخی ملاحظه کاری ها به نفع بهره برداران معادن ، نادیده گرفته می شود .
رئیس نظام مهندسی معدن مازندران با اشاره به اینکه حدود نیمی از معادن فعال استان بدون مسئول فنی فعالیت می کنند ، تاکید کرد : خطر در معادن زیر زمینی با توجه به بسته بودن فضا و احتمال بروز انفجار چندین برابر بیشتر از معادن روباز است .
وی همچنین حوزه فعالیت تحصیلکردگان معدن را تنها به بخش معدن ندانست و توضیح داد : این افراد با توجه به رشته تحصیلی تخصصی شان می توانند در زمینه ارزیابی استاندارد مصالح ساختمانی فعالیت کنند .
حمیدیان تاکید کرد : استفاده از تجربیات و آموخته های تحصیلکردگان معدن جدا از مساله اشتغالزایی برای جوانان در ایمن سازی فضای فعالیت کارگران در معادن تاثیر بسزایی دارد و حضورشان می تواند در جلوگیری از حوادث معدنی تاثیر داشته باشد .