بزرگنمايي:

پیام مازند - استان مازندران طی یک ماه گذشته شاهد وقوع دو سیلاب مخرب و مشکلات ناشی از آن بوده است، جبران خسارات سال‌های سال زمان می‌برد اما بازسازی مازندران پس از بحران سیل به‌رغم کمبودها آغاز شده است.

خبرگزاری مهر ، گروه استان‌ها- علیرضا نوری کجوریان: حدود یکماه از سیل مازندران می‌گذرد، هنوز کوچه‌ها و خانه‌ها، بوی گل‌ولای می‌دهد، مزارع به‌جای شالی به گل نشسته‌اند و ریل زندگی با آنکه از حرکت نایستاد، اما متلاطم شد.
خرابی 6500 مسکن، تخریب 92 هزار هکتار از مزارع و باغات، تخریب نقطه‌ای 52 کیلومتر راه روستایی، شستگی کیلومترها مسیر رودخانه و خانه‌به‌دوشی مردمان سیل‌زده تنها بخشی از سناریوی همیشگی سیل در مازندران است.
وقوع دو سیل مخرب اخیر در حالی است که سیل پاییز 97 در غرب مازندران نیز هزار میلیارد تومان به بخش‌های مختلف آسیب زد و هنوز اهالی پلطان ، مهاجرآباد و دیگر ساکنان روستایی منطقه حال و روزشان عادی نشده است.
سیل کسب و کارها را تعطیل کرد
سیل کسب‌وکار دو هزار واحد صنفی و هزار قالیبافی، چند واحد معدنی و صنعتی را در مازندران تعطیل کرد و دارهای قالی را برچید.

از چند روز گذشته ساخت مسکن سیل‌زدگان در سیمرغ شروع و بتن‌ریزی فونداسیون برخی واحدها نیز انجام شده است و بر اساس پیش‌بینی و برنامه‌ریزی‌ها، تا پاییز امسال، مسکن سیل‌زدگان نو می‌شود.
سیل 27 اسفندماه ابتدا در شرق مازندران، نکا و بهشهر و بعد در ساری و میاندرود و جویبار گزارش شد. حال و روز نکا وخیم بود تا جایی که صبح روز 28 اسفند به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و دیگر نهادهای خدمات رسان اعلام آماده‌باش شد و آژیر طغیان نکا رود به صدا درآمد.
حال و روز ساری مرکز استان، نیز چندان خوش نبود، پارک ملل تا نیمه به زیر آب رفت و رودخانه تجن نیز دست‌به‌دست نکارود داد تا ساری، مرکز شهر استان مازندران تسلیم سیلاب شود.
سیل مرحله اول مازندران علاوه بر اینکه هزار و 200 میلیارد تومان خسارت مالی برجا گذاشت، جان چند هم استانی را نیز گرفت و شش خانواده مازندرانی را داغدار کرد.
کیش و مات مازندران با سیل دوم
هنوز مازندران مشغول خرابی‌های سیل اول بود که شامگاه 12 فروردین، تلار در سوادکوه خروش کرد و رانش و سیلاب دست‌به‌دست هم داد، خط ریلی را از کار انداخت و چهار ساختمان حریم رودخانه را آوار کرد و تمام مازندران را برای امدادرسانی به سمت زیرآب بسیج کرد.
اکنون حدود یک ماه می‌گذرد، سیلاب فروکش کرد اما داغ بر دل نشسته آن هنوز تسلی نیافته است و 6300 مسکن تخریب و آوار شده و هنوز خانه‌به‌دوشی سیل‌زدگان ادامه دارد. با آنکه 115 میلیارد ریال تسهیلات معیشتی و تعمیراتی بلاعوض به خسارت دیدگان پرداخت شد اما همچنان اوضاع سیل‌زدگان غیرعادی است.

بخش مسکن از جمله حوزه‌هایی است که بیشترین خسارت‌ها را براثر سیلاب دیده است و تخریب 590 واحد مسکونی و خسارت دیدن 5700 واحد دیگر ضرورت نوسازی این واحدها را بیش‌ازپیش الزامی می‌سازد.
در روزهای گذشته کلنگ ساخت برخی واحدهای سیل‌زدگان در سیمرغ و تالارپشت به زمین زده شد و تاکنون فونداسیون برخی واحدها نیز بتن‌ریزی شده اما مدیرکل بنیاد مسکن می‌گوید: شرایط برای آغاز ساخت برخی واحدهای تخریبی به دلیل فروکش نکردن کامل آب مساعد نیست و باید 15 تا 20 روز دیگر زمان بگذرد.
مدیرکل بنیاد مسکن: بازسازی خانه‌های آسیب‌دیده شروع شد
حسین‌خانی نوذری در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وارد شدن خسارت ناشی از سیلاب به شش هزار و 501 واحد مسکن استان؛ از آغاز بازسازی واحدهای خسارت‌دیده در مناطق سیل‌زده در استان خبر داد و گفت: پیش‌بینی می‌شود تا پایان نیمه اول امسال کار ساخت واحدهای تخریبی پایان یابد.
خانی درباره اقدامات صورت گرفته برای بازسازی مسکن‌های آسیب‌دیده ناشی از سیلاب در استان گفت: واحدهای مسکونی در 12 شهرستان، 9 شهر و 170 روستا شناسایی شده است و تاکنون به چهار هزار و 400 واحد کمک‌های بلاعوض معیشتی و تعمیراتی پرداخت شده است.

مدیرکل بنیاد مسکن مازندران با عنوان اینکه کار بازسازی واحدهای آسیب‌دیده در استان شروع شده است از پیمانکاران و خیران خواست برای تسریع در کار بازسازی به کمک سیل‌زدگان و بنیاد مسکن بیایند تا روند ساخت واحدها مضاعف شود.
وی گفت: همان‌گونه که مردم به کمک سیل‌زدگان آمدند و با اهدای کمک‌های نقدی و جنسی آنان را یاری کردند لازم است پیمانکاران و اکیپ اجرایی وارد عمل شوند و بنیاد مسکن نیز کار صدور پروانه ساخت و نظارت بر ساخت واحدها را به‌صورت رایگان انجام می‌دهد.
ساخت 35 مسکن تخریبی شروع شد
مدیرکل بنیاد مسکن مازندران یادآور شد: تاکنون 660 نفر برای دریافت وام تعمیرات و 35 نفر برای احداث مسکن به بانک عامل معرفی شده‌اند و خوشبختانه در تعمیرات مسکن از برنامه جلوتر هستیم.
خانی نوذری همچنین با تأکید بر مقاوم‌سازی مسکن‌های روستایی گفت: در زمینه مقاوم‌سازی میزان وام از 25 میلیون به 40 میلیون رسیده است و این امر می‌تواند روند مقاوم‌سازی را شتاب بخشد .

مدیرکل بنیاد مسکن مازندران با بیان اینکه در مجموع هزار و 300 تا 1400 واحد مسکونی در حریم رودخانه‌ها در استان وجود دارد افزود: باید روند جابجایی و یا تثبیت و مقاوم‌سازی این واحدها در اولویت قرار گیرد.
وضعیت کشاورزی مازندران پس از سیل
حوزه کشاورزی مازندران نیز بیشترین آسیب را در سیل اخیر دید و تخریب 91 هزار هکتار از شالیزارها و باغات از جمله خسارت‌های سیل در مازندران بوده است. سیلاب حال و روز کشاورزان را بیش از دیگران خراب کرد و شالیزارهایی که باید برای نشا و شخم و شیار آماده می‌شد به مرداب مبدل شده است.
بهار فصل کشت و کار محسوب می‌شود و کشاورزانی که باغات و مزارع آن‌ها براثر سیلاب به مرداب و منجلاب مبدل شده است، هر روز سر مزرعه می‌روند تا گل‌ولای را از اراضی خارج کنند.
محمدی یک کشاورز سوادکوهی می‌گوید: بذر و خزانه برنج از بین رفته است و شخم و شیار دوباره هزینه‌های مضاعفی دارد و علاوه بر این تأمین نهاده‌ها بسیار سرسام‌آور شده است. هر روز به مزرعه می‌آییم تا بتوانیم دوباره شالیزار را به روال عادی برگردانیم.

سیل مازندران به بیش از 72 هزار هکتار اراضی و 18 هزار هکتار باغات استان خسارت زد و به گفته کارشناسان، برابر دیدن خسارات حوزه کشاورزی مازندران با دیگر استان‌ها یک خطای استراتژیک است و باید به خسارات حوزه کشاورزی و زیر بخش‌های آن در سیلاب اخیر به‌اندازه سهم استان در تأمین غذای کشور نگریست.
توزیع 600 تن سبوس و 1000 تن جو بین دامداران سیل‌زده
خسارت حدود 590 میلیارد تومانی سیل به بخش کشاورزی استان مازندران حسین نگهدار معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی جهاد کشاورزی مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به خسارت حدود 590 میلیارد تومانی سیل به بخش کشاورزی استان اظهار داشت: تاکنون برای دامداران توزیع 600 تن سبوس و هزار تن جو صورت گرفته است و بین کشاورزانی که خزانه برنج داشته و مشکل بذر پیدا کردند پنج تن بذر از استان گیلان تأمین و توزیع شده است.
وی افزود: همچنین برای سم‌پاشی مزارع و واکسیناسیون دام نیز اقدامات حمایتی صورت گرفته و 120 هزار رأس دام واکسینه و 65 هزار مترمربع دامداری ضدعفونی شده است
نگهدار با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای کاهش مشکلات کشاورزان و دامداران سیل‌زده ادامه داد: 44 دستگاه ماشین‌آلات سنگین نیز تهیه شد درحالی‌که جهاد کشاورزی هیچ‌گونه ماشین‌آلات سنگینی مانند لودر و بلدوزر ندارد اما با هماهنگی پیمانکاران ماشین‌آلات را تهیه‌کرده تا نسبت به لایروبی انهار و پاک‌سازی اراضی کشاورزی از گل‌ولای اقدام شود.
سیل زمانی رخ داد که خزانه‌های برنج شروع به کار کرده بودند و فصل گل دهی مرکبات، هلو و شلیل بوده است
وی شناسایی افراد خسارت دیده و بازدیدهای میدانی برای انجام کارهای ترویجی را از دیگر اقدامات بیان کرد و گفت: سیل زمانی رخ داد که خزانه‌های برنج شروع به کار کرده بودند و فصل گل دهی مرکبات، هلو و شلیل بوده است.
معاون برنامه‌ریزی جهاد کشاورزی مازندران با اظهار اینکه در مازندران، آب‌مانی در اراضی کشاورزی و شالیزاری نسبت به دیگر استان‌ها بهتر است، گفت: برآورد خسارت بین 30 تا 100 درصد است.
وی با عنوان اینکه بروز سیل هم‌زمان با شروع فصل شالیزاری بوده است تصریح کرد: خوشبختانه وقفه‌ای در کشت شالی ایجاد نشده است اما تعدادی که زودتر از موعد نسبت به خزانه گیری اقدام کرده بودند دچار خسارت شدند که برای جبران خسارات به آنان کمک بلاعوض پرداخت می‌شود.

نگهدار یادآور شد: برای پرداخت خسارت به کشاورزان گندم‌کار، جوکار و کلزاکار نیز هماهنگی لازم صورت گرفته است و در مجموع 10 درصد اراضی تحت پوشش بیمه بوده که بیمه‌ها نسبت به جبران خسارات اقدام خواهند کرد.
معاون برنامه‌ریزی سازمان جهاد کشاورزی مازندران از جذب و توزیع 158 میلیارد تومان اعتبار بلاعوض و 458 میلیارد تومان تسهیلات بانکی ارزان‌قیمت با سود چهار درصد خبر داد و گفت: از روز دوشنبه اولین جلسه کارگروه به ریاست معاون استاندار انجام و پرداخت کمک بلاعوض به کشاورزان در هفته جاری انجام می‌شود.
اعتبار لازم برای جبران خسارات بخش کشاورزی جذب شده است
نگهدار یادآور شد: خوشبختانه برای اولین بار پس از وقوع حادثه، اعتبار بلاعوض و تسهیلات بانکی برای جبران خسارات تخصیص و اعتبار اعلام وصول شده است و فقط باید با هماهنگی فرمانداران و جهاد کشاورزی شهرستان‌ها لیست کشاورزان خسارت‌دیده را احصاء و شماره‌حساب کشاورزان خسارت‌دیده را برای واریز اعتبارات بلاعوض دریافت کنیم.
معاون برنامه‌ریزی جهاد کشاورزی مازندران گفت: برای اراضی کشاورزی خسارت‌دیده به ازای هر هکتار دو میلیون تومان کمک بلاعوض و پنج میلیون تومان تسهیلات بانکی کم‌بهره و برای اراضی باغی پنج میلیون تومان کمک بلاعوض و پنج میلیون تومان تسهیلات بانکی در نظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: همچنین برای دامداری‌ها و مزارع آبزی‌پروری خسارت‌دیده نیز تسهیلات بانکی کم‌بهره و کمک‌های بلاعوض در نظر گرفته‌شده و جای نگرانی وجود ندارد.
وضعیت برق مناطق سیل‌زده
حوزه برق مازندران نیز در سیلاب اخیر 82 میلیارد ریال خسارت دید، به گفته مدیرعامل شرکت توزیع برق 22 میلیارد تومان اعتبار برای عادی‌سازی شبکه‌های برق مناطق سیل‌زده نیاز است و کار بازسازی شبکه‌ها با دست خالی و با اعتبارات داخلی آغاز شده است.

قاسم شهابی مدیرعامل شرکت توزیع برق مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه حادثه سیل سبب شد تا برق 723 روستا در سیلاب اول قطع شود گفت: تا روز هفتم همه روستاها جز یک روستا برق‌دار شدند و تا 12 فروردین مشکل این یک روستا نیز حل شد.
به گفته وی در حادثه سیل 12 فروردین در منطقه خطیرکوه و جوارم سوادکوه نیز 58 روستا بی‌برق شدند که البته این روستاها نیز چند روز بعد از سیلاب دارای برق شدند.
مدیرعامل شرکت توزیع برق مازندران میزان خسارت سیل دوم را شدیدتر دانست و افزود: حدود 60 تیر برق در این حادثه شکسته شد و از بین رفت و با کمک اهالی و پیمانکاران توانستیم مشکلات را حل کنیم.
وی اظهار داشت: بسیاری از مسیرهای برق به دلیل از بین رفتن مسیرهای قبلی، دوباره ایجاد شد و در مجموع 82 میلیارد ریال خسارت ناشی از سقوط تیر، شکستگی، آسیب دیدن ترانس‌ها و غیره وارد شد.
منتظر دریافت پول از جاهای دیگر باقی نمی‌مانیم و با اعتبارات داخلی، شبکه‌ها را بازسازی خواهیم کرد
شهابی درباره نیازمندی‌ها برای جبران خسارات سیل و پایداری شبکه‌های برق گفت: به 220 میلیارد ریال اعتبار نیاز داریم تا شبکه را پایدار کنیم و در حوادث بعدی دچار مشکل نشویم.
مدیرعامل شرکت توزیع برق مازندران گفت: از سال 96 حدود 45 میلیارد تومان برای مقاوم‌سازی شبکه‌های برق مصوب شده بود که تاکنون پنج میلیارد تومان آن منجر به عقد توافقنامه شد و اکنون در مناطقی که دچار مشکل شدیم 22 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.
وی با عنوان اینکه خسارت سیل در استان بالا است گفت: از اعتبارات توانیر در حال استفاده هستیم تا مشکلات را حل کنیم زیرا فصل تابستان را در پیش داریم و باید برق پایدار را در استان تأمین کنیم.
شهابی با اظهار اینکه شبکه‌ها را در اسرع وقت بازسازی و بهسازی می‌کنیم گفت: منتظر دریافت پول از جاهای دیگر باقی نمی‌مانیم و با اعتبارات داخلی، شبکه‌ها را بازسازی خواهیم کرد.
وضعیت راه در مازندران؛ تخریب 52 کیلومتر راه و رانش 384 نقطه
حوزه راه و شهرسازی نیز از بخش‌هایی بود که بیشترین آسیب را در سیل دیده است و در مقطع اول، سیل در حوزه راه و راه‌آهن حدود 3,200 میلیارد ریال به حوزه‌های مختلف خسارت زد که بیشتر آن در حوزه روستایی بوده است، همچنین 52 کیلومتر از راه روستایی به‌صورت نقطه‌ای دچار تخریب و 384 نقطه دچار رانش و 13 دستگاه پل نیز از 30 تا 100 درصد دچار آسیب شد.
شهرستان‌های سیمرغ، جویبار، بابلسر و نکا و بهشهر و سوادکوه بیشترین آسیب را در حوزه راه‌ها دیدند و محور ترانزیتی سوادکوه براثر سیلاب دچار رانش شد.
سید محمد نظری مدیرکل راه و شهرسازی مازندران در این مورد با اشاره به آغاز ساخت دیواره سازی رودخانه تلار در شهر زیرآب توسط سه پیمانکار اظهار داشت: از ابتدای شهر زیرآب تا پایان محدوده، حریم و مسیر رودخانه ساماندهی و دیواره سازی می‌شود. در حوزه علائم افقی و عمودی شامل خط‌کشی‌ها، گاردریل، نیوجرسی و غیره 250 میلیارد ریال خسارت وارد شده است.

وی سرجمع خسارت‌های وارده ناشی از سیلاب به حوزه راه و شهرسازی را 500 میلیارد تومان بیان کرد و گفت: با توجه به اینکه در سه نقطه محور سوادکوه شاهد ریزش و رانش هستیم و تنها محور ترانزیتی و محل تردد ماشین‌های سنگین است تلاش می‌شود هر چه سریع‌تر نسبت به مرمت آن اقدام شود.
وی اجرای طرح دیوار ضامن، زهکشی، دیوار حائل و طراحی متدهای فنی در حوزه راه نکا بهشهر را از برنامه‌ها بیان کرد و گفت: از اردیبهشت‌ماه عملیات فنی و اجرایی در نقاط آسیب‌دیده انجام می‌شود.
تأمین اعتبار و یاری بیمه‌ها برای جبران خسارت
از بین شهرستان‌های مازندران، سیمرغ و سوادکوه بیشترین آسیب را در حادثه سیل ویرانگر دیدند، در سوادکوه 500 مسکن واقع در حاشیه رودخانه تلار در شهر زیرآب به‌عنوان پرخطر شناسایی‌شده و نیازمند جابجایی است.
خسارت هنگفت سیلاب اخیر به مازندران در حالی است که این استان هرساله از حوادث طبیعی نظیر سیل، زلزله، رانش و آتش‌سوزی آسیب می‌بیند و تهیه طرح جامع خطرپذیری و سیلاب باید در اولویت کاری مسئولان امر باشد.
تاکنون طرح‌هایی نظیر پهنه‌بندی سیلاب و آبخیزداری به دلیل نبود و یا کمبود اعتبار یا اجرا نشدند و یا ناقص و دست‌وپاشکسته، اجرا شده است.
بررسی‌ها حکایت از آن دارد که بخش مسکن، کشاورزی و راه مازندران بیشترین آسیب را در دو سیل اخیر دیده‌اند و در حال حاضر تأمین منابع مالی، پای‌کار آمدن بیمه‌ها و بخش خصوصی و خیران برای رفع خرابی‌ها و جبران خسارات سیل نیاز است تا مازندران دوباره مازندران شود.