بزرگنمايي:

پیام مازند- بارندگی روزهای آخر اسفندماه و فروردین ماه اگرچه منجر به بروز سیل و دغدغه‌هایی برای بخش‌های مختلف شده است اما ظرفیت سدهای مازندران را تکمیل و آنان را در آستانه سرریز قرار داده است و سرریز شدن سدها، سال خوش آبی را برای دشت‌ها و تالاب‌هایی که به مرز خشکی رسیده بودند، نوید خواهد داد.

یک ماه از سیلاب مازندران می‌گذرد و در این مدت شایعات زیادی در فضای مجازی مبنی بر شکست سدها، شکاف و یا رهاسازی بی هنگام آب ذخیره شده مطرح شده است، اما متولیان آب منطقه‌ای و کارشناسان تاکید می‌کنند چنین مسئله‌ای صحت ندارد.

سد شهید رجایی، البرز از جمله سدهای بزرگ مازندران است که پس از شش سال سرریز شد. تکمیل ظرفیت سدها، نیروگاهای برق آبی استان را در چرخه و مدار تولید قرار داده است.

سد البرز نیز به عنوان دیگر سازه آبی بزرگ استان دارای ذخیره آبی بسیار مناسبی است به طوری که از ظرفیت 142 میلیون مترمکعبی مخزن این سد تاکنون 138 میلیون مترمکعب آن پر شده و پنج میلیون مترمکعب از آن برای کنترل سیلاب احتمالی خالی نگه داشته شده است.

ذخیره سازی 162 میلیون لیتر آب در سد رجایی

معاون آب منطقه‌ای مازندران با اشاره به اینکه سد شهید رجایی از سدهای بزرگ استان از نظر حجمی و اولین سد به شمار می‌رود دوره ساخت آن را از سال 70 تا 75 بیان کرد و گفت: از سال 77 تاکنون این سد شش بار سرریز آب داشته است.

جمال موسوی  ظرفیت سد شهید رجایی را 162 میلیون لیتر اعلام کرد و افزود: این سد می‌تواند تا 220 میلیون لیتر تنظیم آب داشته باشد و اراضی شبکه سد شهید رجایی با استفاده از آورد به هنگام میان حوزه‌ها، 226 روستا با 162 هزار هکتار اراضی و 165 هزار نفر جمعیت در قالب سه شهرستان ساری، میاندرود و نکا و بخشی از شهرستان جویبار را تحت پوشش دارد.

وی کنترل سیلاب را دو هدف سد شهید رجایی برشمرد و گفت: سیل اسفند ماه و 12 فروردین ماه توسط سد شهید رجایی کاملاً کنترل شد و 70 میلیون متر مکعب آب در سیل اول کنترل شده است.

وی با بیان اینکه ظرفیت سد شهید رجایی تکمیل است و می‌توان بخشی از آب آن را کاهش داد گفت: سه نیروگاه با ظرفیت 13.5 مگاوات وجود دارد و کاهش آب آن به مدیریت سد بستگی دارد.

موسوی یادآور شد: پایداری سد شهید رجایی نشان می‌دهد که سد کاملاً در صحت و سلامت قرار دارد و نگرانی در این زمینه وجود ندارد. حوزه شهید رجایی با پوشش گیاهی و جنگلی پوشیده شده است و اگر سیلی رخ دهد آثار تخریبی کمتری را شاهد هستیم.

معاون آب منطقه‌ای مازندران عنوان کرد: حجم مرده سد شهید رجایی چهار میلیون مترمکعب است و می‌تواند رسوبات را کنترل کند زیرا هزار و 244 کیلومتر مربع حوزه تحت پوشش سد است.

وی با اشاره به نقش سد شهید رجایی در حوزه گردشگری و کشاورزی گفت: در زمان پیک مصرف کشاورزی می‌توان 24 مترمکعب آب در ثانیه را رهاسازی کرد.

وی گفت: در زمان سیل شاهد آن بودیم که پارک ملل در سیل زیرآب رفت اما باید بدانیم که تأسیسات این پارک با هماهنگی آب منطقه‌ای ایجاد شده است و اجازه ندادیم سازه‌های سنگین در حاشیه رودخانه احداث شود.

موسوی ادامه داد: به دلیل آنکه سازه‌های سبک در حاشیه رودخانه تجن و در پارک ملل ساخته شده بود، به محض فروکش سیل، شهرداری نسبت به شستشوی پارک اقدام و آن را برای استفاده عموم مهیا کرده است.

معاون آب منطقه‌ای مازندران با اشاره به برنامه گردشگری برای سد شهید رجایی گفت: پایین دست سد را می‌توان در حوزه گردشگری مورد توجه قرار داد و اجرای این برنامه طی دو سال گذشته در دستور کار قرار گرفته است.

وی با عنوان اینکه سد شهید رجایی سرریز شده است گفت: اگر روند بارندگی به همین شکل باشد می‌توان امیدوار بود که اراضی تحت پوشش مشکل کمبود آب نداشته باشند.

مدیرعامل آب منطقه‌ای مازندران نیز با بیان اینکه سد البرز هفت میلیون متر مکعب ظرفیت خالی دارد گفت: اگر این ظرفیت خالی وجود نداشت در سیل اخیر بخش‌های زیادی از شهرستان بابل به زیرآب می‌رفت.

تمامی 10 سد مازندران در آستانه سرریز قرار دارند که می‌توان گفت این موضوع نگرانی کشاورزان را برای سال زراعی جاری از بین خواهد برد

محمدابراهیم یخکشی  افزود: تمامی 10 سد مازندران در آستانه سرریز قرار دارند که می‌توان گفت این موضوع نگرانی کشاورزان را برای سال زراعی جاری از بین خواهد برد.

وی با اظهار اینکه روزی عمر سدها به پایان می‌رسد گفت: در مازندران دو سد البرز و رجایی در شرایط بارگذاری است و به دلیل پوشش گیاهی نباید نگرانی در زمینه‌های مختلف داشته باشیم.

وی افزود: در حال حاضر 10 درصد منابع آب‌های سطحی ذخیره می‌شود و توصیه جهانی این است که برای داشتن منابع پایدار باید 40 درصد منابع را ذخیره سازی کنیم و بر این اساس، با تکمیل سدهای در دست احداث، 40 درصد منابع آبی سطحی ذخیره سازی و کنترل می‌شود.

یخکشی با اظهار اینکه ساخت سد کسلیان طولانی شده است گفت: مطالعات زیست محیطی و منابع اعتباری روند اجرای کار را طولانی کرده است و در مازندران سازه‌هایی که آب را به بستر خارج از رودخانه هدایت کنیم جز آب بندان نداریم.

مدیرعامل آب منطقه‌ای مازندران عنوان کرد: ساخت سد علاوه بر کنترل سیلاب از نظر بهره برداری نیز کارکرد چند منظوره خواهد داشت و باید به این سمت حرکت کنیم.

وی با عنوان اینکه 13 پنل براثر سیلاب در حوزه نکا در پایین دست از بین رفته است گفت: در شبکه شهید رجایی مشکلی نداشتیم و در حوزه تلار دو سردهنه دچار آسیب شده است.

یخکشی با اظهار اینکه 760 سردهنه کشاورزی براثر سیلاب آسیب دیده است گفت: ساماندهی رودخانه و اقدامات مهندسی رودخانه‌ها باید مدنظر قرار گیرد و با استفاده از آورد رودخانه‌ها می‌توان برای ساماندهی آن بهره برداری کرد.

مدیرعامل آب منطقه‌ای مازندران با بیان اینکه سیل سبب سیراب شدن چاه‌های زیرزمینی شده است گفت: برای ساماندهی و احصای رودخانه‌ها باید یک همکاری منسجم و بین بخشی وجود داشته باشد.

یخکشی از آب بندان ها به عنوان ظرفیت‌های مهم مازندران در ذخیره آب نام برد و گفت: 800 قطعه آب بندان با ظرفیت حدود 370 میلیون متر مکعب در استان وجود دارد.

وی با بیان اینکه برای بدنه سد 700 هزار مترمکعب بتن استفاده شده است گفت: خوشبختانه تاکنون شاهد نشت و شکاف و یا شکست سد در استان نبودیم و اگر روزی سد دچار شکاف شود نیز، نگرانی نداریم.

سد شهید رجایی سالم است

نوروز محمدی مدیر سد شهید رجایی نیز با اینکه طراحی سد توسط یک شرکت سوئیسی انجام شده است گفت: هر سدی که ساخته می‌شود باید مطالعات آن صورت گیرد و برای آنالیز شکست سد نیز برنامه ریزی صورت گرفته است و نگرانی در زمینه شکست وجود ندارد.

محمدی عنوان کرد: سد شهید رجایی برابر 9 ریشتر زلزله پایداری دارد و سیلاب تا دو هزار مترمکعب را پاسخگو است. هیچ وقت سدها ایجاد سیل نخواهند کرد و دریچه‌های سدها نمی‌تواند به پایین دست خسارت وارد کند.

وی در عین حال تصریح کرد: تاکنون هیچ یک از دریچه‌های سد رجایی بازگشایی نشده، ظرفیت پنج دریچه 150 مترمکعب است. عمده ترین مزیت سد کنترل سیلاب است و اگر سد شهید رجایی نبود، رودخانه تجن همواره در تابستان خشک بوده است.

وی با بیان اینکه سدشهید رجایی بتنی دو قوسی است گفت: سد شهید رجایی در مقابل سرریز و زلزله مقاوم است و مردم به شایعات توجه نکنند.
‌
بر اساس آمارهای رسمی، توان بالقوه آب مازندران در حد 6 میلیارد و ‎ 600 میلیون مترمکعب است که از این مقدار چهار میلیارد و ‎ 900 میلیون مترمکعب آب‌های سطحی و بقیه آب‌های زیرزمینی است.
‌
به طور میانگین سالانه حدود یک میلیارد و ‎ 550 میلیون مترمکعب آب در بخش آب‌های سطحی و یک میلیارد و ‎ 350 میلیون مترمکعب در بخش آب زیرزمینی بهره برداری می‌شود و بقیه آب سطحی طی سال به صورت هرز به دریا می‌ریزد.

سیل 27 اسفندماه و 12 فروردین بیش از 1,600 میلیارد تومان به بخش‌های مختلف در مازندران خسارت زده است.