بزرگنمايي:

پیام مازند - نگاه به کشاورزی در مازندران به عنوان یک منبع تامین و تولید محصولات غذایی است و این بزرگترین موفقیت در راستای خودکفایی و خوداتکایی در تولید محصولات غذایی متنوع است، کشاورزی و کشاورزان ما به فن آوری و ادوات نوین تجهیز نشده و با داشتن الگوی کشت مناسب و مطمئن می توانند هزینه های تولید در کشاورزی استان را کاهش دهند.
به گزارش ایسنا مازندران، تجربه نشان داده زمانی که تحریم ها به اوج خود رسیده و تمامی بخش های اقتصادی متاثر از آن رشد نزولی را تجربه کرده اند، کشاورزی توانسته با اتکا به داشته ها، حتی با رشد اندک، جایگاه استوار خود را در سخت ترین شرایط حفظ کند.
از آنجائیکه چرخ های اقتصاد ایران در مدت زمان بسیار طولانی همواره با تکیه بر منابع و ذخایر نفت و انرژی به حرکت درآمده و ایران با اتکا به اقتصاد نفتی توانسته منابع درآمدی خود را تامین کند بنابراین کسب درآمد از معبر طلای سیاه به پاشنه آشیلی برای کشور تبدیل شده و هر از گاهی چالش هایی را برای اقتصاد کشور بوجود آورده است.
مازندران با تولید سالانه بیش از 6 میلیون تن محصولات کشاورزی و با در اختیار داشتن حدود ‏‏10درصد ارزش افزوده اقتصادی تولیدات بخش کشاورزی کشور از قطب‏های مهم این بخش به‌شمار ‏می‏رود اما سهم قابل قبولی در بازارهای داخلی و خارجی ندارد.
علل عدم موفقیت و رونق کشاورزی در مازندران
دلایل بسیاری وجود دارد که باعث شده کشاورزی استان آنچنان که سزاوار است رشد نکرده و توسعه پیدا نکند عمده این دلایل به زیرساخت های این صنعت درآمدزا بازمی گردد و ریشه در عدم تزریق علم و تکنولوژی در سطوح مختلف کشاورزی دارد.
روش های سنتی کاشت بدون توجه به شیوه های نوین زراعی، نداشتن الگوی مناسب کشت، تولید بیش از بازار مصرف، کمی صنایع تبدیلی، نامشخص بودن بازار صادراتی در کنار بروز بلایای طبیعی و نبود بیمه به عنوان پشتیبان برخی از محصولات کشاورزی مازندران همراه با بی برنامگی متولیان بخش کشاورزی، از دلایل عدم رونق و توسعه کشاورزی استان است که سبب شده تا بازار و نحوه فروش محصولات کشاورزی به شدت مورد تاثیر این مدل ناکارآمد قرار گیرد.
نقص مکانیزاسیون در کشاورزی
کارشناس ترویج و حفظ نباتات بهشهر در گفت و گو با ایسنا، یکی از دلایل پائین بودن بهره وری در تولید محصولات کشاورزی را به نقص مکانیزاسیون در این صنعت نسبت داد و گفت: کشاورزی و کشاورزان ما به فن آوری و ادوات نوین تجهیز نشده اند.
محسن سوری با ذکر مثالی در تشریح کاربرد فناوری های نوین، تصریح کرد: امروزه استفاده از پهپادها در پایش بیماری ها و آفات گیاهی و نیز مبارزه با آن به مدد صنعت کشاورزی آمد اما در کشور به دلیل دانش پائین کشاورزان این شیوه با چالش های بسیاری روبرو است.
وی به کاهش هزینه تولید و افزایش عملکرد با استفاده از مکانیزاسیون اشاره کرد و افزود: در روش استفاده از پهپاد به جای سمپاشی مثلا یک هکتار اراضی که دچار آفت شده است، تنها منطقه آلوده به عنوان مثال با مساحت 2 هزار متر شناسایی و مبارزه تنها در همان متراژ صورت گرفته و در نتیجه هزینه های تولید کاهش پیدا می کند .
سوری از بودجه های تخصیصی با بهره بانکی بالا جهت مکانیزاسیون انتقاد کرد و گفت: کشاورز قادر به بازپرداخت اقساط برای تسهیلات با نرخ بهره 18 درصد نبوده و بنابراین طرح مکانیزاسیون با صرف بودجه مناسب به ثمر نخواهد نشست.
مشکلات حداقلی برای کشاورزان
کارشناس ترویج و حفظ نباتات بهشهر با اشاره به اینکه کشاورزان برای تهیه نهاده ها اعم از کودهای شیمیایی و سموم دغدغه های زیادی داشته و برای تولید محصول در کوچکترین مسائل با چالش روبرو است، اظهار کرد: باید متولیان امر در این راستا اقدامات اصولی و بنیادین بردارند زیرا این مسائل ابتدایی ترین انتظارات کشاورزان است.
وی در ادامه با ابراز گلایه از رویکرد خرید تضمینی محصولات کشاورزی، تاکید کرد: اکنون گندم کاران استان محصول خود را تحویل داده اما دریافت مبالغ آنان تا آذرماه به تعویق می افتد یعنی در واقع فصل کشت دوم آغاز شده اما کشاورز هنوز موفق به دریافت درآمد عاید از کشت اول نشده است.
سوری گفت: سال گذشته کشاورزانی که محصول پرتقال تامسون خود را با قیمت تضمینی هزار و 250 تومان به فروش رساندند نسبت به کشاورزانی که با دلالان معامله کردن متضرر شدند زیرا قیمت دلالی در بازار تا 6 هزار تومان در انتهای سال نیز رسید که نشان از رویکردهای بدون مطالعه در صنعت کشاورزی است.
کارشناس ترویج و حفظ نباتات بهشهر داشتن الگوی کشت مناسب را راهکاری مطمئن برای کاهش هزینه های تولید در کشاورزی استان دانست و افزود: راهکار دیگر برای توسعه کشاورزی فعال سازی شرکت های تعاونی تولید است که می توانند حداقل با پرداخت نقدی خریدهای تضمینی به کشاورزان سبب دلگرمی و مشوقی برای توجه بیشتر آنان به کشاورزی شوند.
وی خاطرنشان کرد: صنایع تبدیلی می تواند در کنار فعالیت های کشاورزی با توجه به حجم متنابه و متنوعی از محصولات و ارقام باغی و زراعی بسیار کمک کننده بوده و به نوعی مانع از ضررهای تولید شود.
سوری بیان کرد: کمک به افزایش بهره وری و عملکرد، اشتغالزایی، ایجاد ظرفیت های صادراتی منحصر به فرد، جلوگیری از ازبین رفتن مازاد محصولات کشاورزی و رونق تولید امتیازات وجود صنایع تبدیلی است.
توجه به کشاورزی یعنی امنیت غذایی
استاد اقتصاد دانشگاه علم و فناوری مازندران زیرلایه امنیت غذایی را توجه به بخش کشاورزی عنوان کرد و گفت: نگاه به کشاورزی باید به عنوان یک منبع تامین و تولید غذا باشد و این دقیقا رویکرد کشورهای توسعه یافته بوده و بزرگترین موفقیت آنها در راستای خودکفایی و خوداتکایی در تولید محصولات غذایی متنوع است.
مهدی بشارتده سلوطی در گفت و گو با ایسنا، اظهر کرد: توجه به خودکفایی تولید محصولات کشاورزی و غذایی باید به عنوان اولویت اصلی کشور تلقی گردد و می توان از قابلیت ها و توانمندی های کشور به ویژه در بخش کشاورزی بهره وافی برد.
کشاورزی با خاصیت ارزبری اندک و ارزآوری فراوان
وی مهمترین خصیصه و مزیت کشاورزی را ارزآوری آن توصیف کرد و افزود: در بحران های ارزی موجود در کشور، کشاورزی می تواند با ارزبری اندک و ارزآوری فراوان موجبات تعادل در بازار ارز را نیز فراهم کرده و علاوه بر آن سبب رشد اشتغال، افزایش تولید مولد، خودکفایی و خوداتکایی در تولید تمام محصولات اساسی مورد نیاز کشور شود.
سن بالا و دانش پائین از عوامل بازدارنده رونق تولید کشاورزی
استاد اقتصاد دانشگاه علم و فناوری مازندران سن بالای کشاورزان را به عنوان آسیب بازدارنده در بحث توسعه کشاورزی استان مازندران دانست و تصریح کرد: از معایب این اتفاق عدم تحرک و پویایی لازم مالکین در تصمیم گیری، عدم خلاقیت و ابتکار و نیز عدم استقبال از شیوه های نوین در توسعه بخش کشاورزی است که باعث عقب ماندگی تولید می شود.
بشارتده سطح تحصیلات و دانش پائین اکثر بهره برداران و کشاورزان را دیگر عامل بازدارنده در توسعه دانست و تاکید کرد: بیش از 90 درصد کشاورزان فعال در بخش های مختلف کشاورزی فاقد تحصیلات دانشگاهی بوده و این در حالیست که درصد قابل توجهی از این افراد سواد پائین دارند و به تبع آن با فناوری های نوین و دانش های جدید در افزایش تولید آشنا نیستند.
راهکاری دو سویه برای اشتغال و تزریق دانش در کشاورزی
وی گفت: عقد یک قرارداد بین کشاورزان و دانش آموختگان بیکار رشته های کشاورزی که زیر نظر سازمان نظام مهندسی هستند همراه با آموزش های مقدماتی می تواند با تزریق دانش های جدید باعث افزایش تولید شود.
استاد اقتصاد دانشگاه علم و فناوری مازندران در ادامه بیان کرد: به واسطه افزایش تولیدی که با روش های نوین پیشنهادی کارشناسان حاصل شده مطابق قرارداد، کشاورز مجاب شود تا بخشی از درآمدی که از معبر استفاده بهینه در سطح تولید بوجود آمده را به تحصیلکرده ها و کارشناس بیکار اختصاص دهد که به این ترتیب هم اشتغال جوانان عملی شده و هم دانش در بخش کشاورزی احیا می شود.
اراضی خرد و پراکنده مانع دیگر توسعه کشاورزی
بشارتده با بیان اینکه بخش اعظمی از اراضی کشاورزی در سطح استان مازندران خرد و پراکنده بوده و به همین دلیل تولید را غیر اقتصادی می کند، اظهار کرد: کاهش مانور ماشین آلات کشاورزی در این اراضی باعث شده تا بهره وری کاهش یافته و زمین های خرد پیرو عملکرد پائین، به راحتی کاربری های غیر کشاوزی پیدا کنند و منجر به نابودی تولید شوند.
وی معیشتی بودن قالب های تولید کشاورزی در اکثر اراضی را دیگر آسیب توسعه دانست و تصریح کرد: عدم نگاه اقتصادی، القای سودآور نبودن کشاورزی در اذهان عموم، تولیدات اندک خانواری بدون نگاه کلان باعث شده تا نگاه مولد اقتصادی و درآمدزایی از بخش کشاورزی حذف شود.
واردات گسترده در مقابل صادرات بدون مشوق
استاد اقتصاد دانشگاه علم و فناوری مازندران عمده چالش کشاورزان را مواجهه با واردات گسترده محصولات کشاورزی دانست و افزود: واردات بسیار در برابر صادرات محدود و عدم بکارگیری سیاست های تشویقی برای افزایش صادرات باعث شده تا انگیزه کافی برای سازمان های خدمت رسان در حوزه کشاورزی وجود نداشته باشد.
بشارتده مراکز خدمات کشاورزی را پیشانی عرصه جهاد کشاورزی در کشور توصیف کرد و گفت: موفقیت کشاورزی هر شهرستان وابسته به فعالیت مرکز جهاد آن بوده و باید این مراکز متناسب با علم روز پیشرفت کرده و خدمات ارائه کنند اما توجهی به این حوزه نمی شود.
وی با بیان اینکه شاغلان این مراکز انگیزه کافی برای تعامل بهتر و سازنده با کشاورز را ندارند، تاکید کرد: هم اکنون کشاورزان تنها برای دریافت حواله کود، سم و بذر به جهاد و بخش خدمات کشاوزی مراجعه می کنند اما در واقع باید این ارتباط به شکل گسترده در تمامی جوانب با مراکز برقرار شود.
دلایل عدم حصول رونق و توسعه کشاورزی
استاد اقتصاد دانشگاه علم و فناوری مازندران علت عدم تحقق اقتصاد مقاومتی و رونق تولید از منظر و معبر کشاورزی را به خطر افتادن منافع عده ای خاص دانست و تصریح کرد: علیرغم وجود همه منابع و مواد اولیه لازم اما رونق میسر نمی شود زیرا منافع عده ای با کاهش واردات به خطر خواهد افتاد.
بشارتده خاطرنشان کرد: بخش های زیادی از کشاورزی و واردات محصولات در دست مسئولان و سازمان های وابسته به آن است در نتیجه با کاهش واردات، منابع و درآمدهای منتسب به بخش های دولتی یا دولت کاهش پیدا کرده که این موضوع به مذاق عده ای خوشایند نیست.
وی یادآور شد: فقدان کارشناسان خبره در نهادهای تصمیم گیر و تصمیم ساز، عدم استراتژی ملی در بخش کشاورزی، عدم راهبرد و نقشه راه روشن و عدم ارتباط واحدهای کشاورزی با دانشگاه ها عوامل بازدارنده ای است که باعث شده رونق تولید در کشاورزی محقق نشود.
راهکار مقابله با واردات
استاد اقتصاد دانشگاه علم و فناوری مازندران جایگزینی اقتصاد باز یا فعال به جای اقتصاد دولتی در بخش خصوصی را عاملی برای کاهش رانت حاصل از واردات محصولات کشاورزی عنوان کرد و گفت: اگر درآمدهای بادآورده و رانت بدست آمده از واردات محصولات کشاورزی حاصل نمی شد دولت امروز حامی این موضوع نبود و در بخش تولید سرمایه گذاری و هزینه می کرد.
بشارتده به وجود تعداد قابل توجهی از زمین های لم یزرع و اراضی وسیع در برخی شرکت ها و نهادهای دولتی اشاره و تصریح کرد: این شرکت ها که غالبا به شکل کشت و صنعت بوده و زیر نظر ارگانی اداره می شوند زمین هایی در اختیار دارند که با حداقل کاربری و بهره وری مورد کشت قرار گرفته اند.
وی خاطرنشان کرد: این قابلیت وجود دارد که اراضی اینچنینی با روش ها، تخصص و فعالیتی ارزشمندتر مورد بهره برداری قرار گیرند تا هم تولید بهتر شکل گرفته و هم اشتغال حاصل شود.
گزارش: نوید ساداتی خبرنگار ایسنا مازندران
انتهای پیام