پیام مازند -

گروه زندگی ؛ نعیمه جاویدی: معمولاً نزدیک عید، اسباب کشی و جمع کردن کمد و انباری خانه، اقلامی را پیدا می کنیم که با وجود نو بودن چندان به کارمان نیامده اند و به دلیلی نتوانسته ایم چنان که باید و شاید، دست کم به اندازه پولی که برایشان خرج کرده ایم از آن ها استفاده کنیم. افسوس خوردن و «حیف پولی که برای خرید این پرداختیم» و.
.. گفتن هم دردی را دوا نمی کند چون تجربه نشان داده دفعه بعد هم این اشتباهات را در خرید تکرار خواهیم کرد اگر به اندازه کافی مهارت «صحیح خرید کردن» را نیاموزیم. حالا که چندسالی است تورم یکه تازی می کند و دخل و خرج خانواده ها حساب کتاب و چرتکه انداختن بیشتری پیدا کرده، بد نیست چند مهارت ساده، مهم و موثر برای خرید کردن و کمک به صرفه جویی، پس انداز و جلوگیری از هدررفت منابع مالی شخصی و خانوادگی را با هم مرور کنیم. تجربه هایی که حاصل گپ و گفت با چند فروشنده و مشتری است.

پول خرد همان پول درشت است!
یک ضرب المثل انگلیسی می گوید: «حواست به پنی ها باشد، پوندها هوای خودشان را دارند.» «امید محمدی» فروشنده لوازم پلاسکو صحبت هایش را با این مثل شروع می کند و می گوید که آن را در فضای مجازی خوانده است: «کالاهای ریز و ارزان تر را معمولاً مشتری هایی می خرند که بدون برنامه وارد پاساژها و مغازه ها می شوند. افرادی که گشت و گذار در مرکز خرید را برای بهتر شدن حالشان انتخاب می کنند. اینها وقتی خیلی در یک مغازه می گردند با دیدن خرید های دیگران معذب می شوند که دست خالی هستند یا فکر می کنند اگر از مغازه دست خالی بیرون بروند، عیب است. گاهی هم یک کالا چشمشان را می گیرد و چون قیمت چندانی ندارد با خودشان می گویند که فوق فوقش 10، 15 هزارتومان بیشتر نمی شود و راه دوری نمی رود.»

پس انداز با نه به خرید!
می پرسم که نگران نیست برای خودش مشتری زدایی می کنید و انقدر خالصانه فوت های خریدن نکردن را می گوید(با خنده)، پاسخ جالبی می دهد: «چراغ کسب و کار را رضایت مشتری و خدا روشن نگه می دارد نه پول مشتری. من دوست دارم همه از خرید راضی باشند. یک مشتری دارم دو روز بعد از خرید با نگرانی آمد تا جنس خرید شده را برگرداند چون دقیقاً شبیه آن را در خانه داشته و فراموش کرده بود، می گفت هنوز از آن «روان ریز» سربطری روغن که برده استفاده نکرده و یادش رفته بوده که قبلاً یکی عین همین را خریده. از این دست اتفاق ها کم نمی افتد. یا ماجرای یک خانمی که بعد از چند دقیقه گشتن در مغازه ما به خواهرش می گفت: حالا یک چیزی بردار، دست خالی نرویم، بد است!» حرف هایش را جمع بندی می کند: «خلاصه که بی برنامه خریدکردن واقعاً در این شرایط مالی به نفع خانواده نیست. شکر خدا همسرم در این موارد دقیق است یک ماه 480 هزار تومان پول به من نشان داد و گفت این پول خرده خریدهایی بوده که از آن ها منصرف شده و حالا هم اصلاً پشیمان نیست. قرار شد یک روفرشی خوب بخریم.»

جوّ حراجی ها به زیان ما
خیلی ها فکر می کنند، «حراج» یعنی سود مشتری و ضرر فروشنده. این باور چندان و همیشه درست نیست. این اعتقاد «سارا بهراد» است که در یک مغازه مانتوفروشی در محدوده هفت تیر به دنبال خرید یک روپوش ساده برای محل کار است. فروشنده مدام می گوید: «گلم! اون رگال را هم ببین 10 درصد آف خورده آن سری هم 15 درصد. روسری ها هم بنابه تغییر فصل قیمتشان پایین آمده، الان همین را سال دیگر بخواهید بخرید کمتر از 200 تومان پیدا نمی کنید...» فروشنده با هیجان حرف می زند و روسری حریری که به سر مانکن پوشانده شده را نشان می دهد. بهراد با خوشرویی می گوید: «ممنون. اجازه بدهید یک چرخی در مغازه بزنم.» قبلاً بابت پرو یک مانتو با او صحبت کرده ام و می گوید: «چندباری این مدلی خرید کردم. حسابی پشیمان شدم و ضرر کردم. مجبور شدم عین 3 تا مانتو، دو، سه تا شلوار و یکی، دو تا روسری را بدهم به دیگران چون وقتی رسیدم خانه متوجه شدم انقدر شیفته جوّ خرید کردن دیگران و حراجی بودم که در خرید دقت نکردم، فکر می کردم چقدر خوش شانس هستم و باید ممنون هم باشم. یکی از مانتوها اصلاً برای فرم بدنم مناسب نبود. یکی دیگر بیشتر نایلونی بود و پوست من به شدت اذیت می شد در گرمای تابستان. خلاصه اینکه درس عبرت شد تا حتی در حراجی ها هم سختگیرانه و بر مبنای نیاز خرید کنم و بیهوده وسوسه نشوم.»

سود نبرده ای، هزینه کرده ای
بعضی حراج اصلاً واقعی نیستند، بهراد این را می گوید: «بعضی حراجی ها اصلاً واقعی نیست. مشتری بیخبر از نرخ همان کالا در بقیه مغازه ها، خرید می کند و کلاه سرش می رود. وقتی کالایی که قیمتش 500 هزارتومان بوده را در حراج، 300 هزار تومان خریده اید این شما نبوده اید که 200 هزار تومان سود برده اید بلکه 300 هزار تومان خرج کرده اید. من با این شیوه؛ همین جمله ای که الان گفتم خیلی خودم را برای خرید از حراج ها مهار کرده ام واقعاً هم خوشحالم و موفق هم بوده ام. وقتی پولتان را برای چیزی می دهید که بعداً به هر دلیلی متوجه می شوید، نمی توانید از آن استفاده کنید حسی که آن لحظه تجربه می کنید یکی از بدترین حس های دنیاست. حالا 4سالی می شود که یاد ندارم دچار آن حال بد شده باشم چون یا از حراجی خرید نمی کنم یا کاملاً در صورت نیاز خرید می کنم. بارها شده کالایی را در حراجی نخریده ام، پولش را نگه داشته ام بعداً خرج دیگری پیش آمده یا یکی بهتر از آنکه در حراج دیده ام از همان مغازه یا مغازه دیگر خریده ام با قیمتی همان حدود.»

بر احوال آن مرد باید گریست...
«سوگل آیینه چی» فروشنده لوازم بلور، چینی و کریستال واقع در خیابان انقلاب، علاقمند به شعر و شاعری است. دانشجو بوده و نیازمند به شغل که به قول خودش به دلیل روابط عمومی بالایی که در جذب مشتری داشته در مغازه پدر یکی از دوستانش مشغول به کار شده است. او می گوید: «بر احوال آن مرد باید گریست که دخلش بود نوزده، خرجش بیست...» می خندد و می گوید: «با همین یک بیت تابحال کلی مشتری دائمی برای مغازه جذب کرده ام. دوست ندارم مشتری چیزی بخرد و پشیمان شود. چند بیت دیگر هم نوشته ام شاید همین روزها به در و دیوار مغازه چسباندم. اینکه آدم اهل محاسبه و مقتصد ابداً هم بد نیست. اصلاً ادبیات ما پر است از شعر و ضرب المثل در نکوهش ولخرجی و بی هدف پول خرج کردن و ستایش اهل حساب و کتاب بودن؛ نمونه اش: پول علف خرس نیست/حساب حساب، کاکا برادر! یا...»

این فرمول طلایی را اجرا کن
شنیدن حرف های دانشجوی جوان شیرین است و می گوید: «در اقتصاد اصلی داریم که من اسمش را گذاشته ام «فرمول طلایی» یعنی اگر 100 هزار تومان پول داری و 5 تا انتخاب و فقط می توانی یکی را انتخاب کنی، بهترینی را انتخاب کن که ارزش محروم شدنت از خرید آن 4 تای دیگر را داشته باشد. من همیشه مشتری هایی که برای خرید بین یکی، دو کالا مردد مانده اند را با این فرمول راهنمایی می کنم، شکرخدا دفعه بعد که آن ها را می بینم راضی هستند گاهی هم یک نفر دیگر را با خودشان می آورند تا مغازه را معرفی کنند. این حس خوب را با دنیا عوض نمی کنم. همین که مردم در این وانفسای اقتصادی فکر نکنند یک نفر یعنی من فروشنده برای پول توی جیبشان نقشه کشیده و به هر بهانه ای که شده می خواهد دست خالی نروند.»

بهترین کیفیت را انتخاب کن!
آیینه چی می گوید: «هوش اقتصادی چیز پیچیده ای نیست. نیاز به درس و دانشگاه ندارد. همیشه کالایی را بخرید که ضروری تر است. برای کالاهای ضروری و پر استفاده پولتان را صرف خرید بهترین کیفیت کنید مثلاً به جای 4، 5 جفت کفش نه چندان راحت اما متنوع، دو جفت کفش ساده یکی اسپرت و دیگری مجلسی داشته باشید که به راحتی بتوانید آن را با هر پوششی استفاده کنید. بعد از یک مدت توی پا شل و بد ریخت و رنگ و رو رفته نشود. مدت ها برایتان کار کند و مهمتر از همه پای شما در آن سالم و راحت باشد. اگر یکی، دو ساعت پیاده روی کردید کلافه و کوفته نشوید. برای کالاهای غیرضروری و کم کاربردتر هم می توانید سختگیری برای کیفیت را کمی تغییر دهید و پایین بیاورید.»

#کمی_فنّی_باشیم
این روزها فروشگاه های مجازی، «غوغای فروش» هستند به طور مسلّم. عکس ها و ویدئوهایی بسیار متنوع با کیفیت و حجم بسیار بالا آماده می کنند که اگر خرید هم نکنید حجم قابل توجهی از اعتبار مالی اینترنت شما از بین می برد. گاهی وقت ها قیمت کالاها در این صفحات واقعاً از مغازه کمتر است و همین خریدار را راغب به خرید می کند اما همین که هزینه پیک یا پست را محاسبه می کنید، می بینید تقریباً با قیمت مغازه فرق زیادی ندارد. گاهی وقت ها اما خرید واقعاً به صرفه است. «رضا بیگدلی» صاحب یکی از صفحات مجازی لوازم خانگی چوبی است: «جای هشتک هایی مثل «دست به آچارشو!» یا«فنی باش» واقعاً در فضای مجازی خالی است. بارها برای خودم پیش آمده که اهل منزل گفته اند فلان وسیله خراب شده. خوشبختانه کمی فنی هستم و سر از کار در می آورم، کمی وقت می گذارم یا از یک تعمیرکار دعوت می کنم تا آن را درست کند. با این حال اما همیشه برای تعمیر از اهل فن دعوت نمی کنیم. خیلی وقت ها پیش آمده، از تعمیرکارانی که حالا رفقایم شده اند، فوت کوزه گری مراقبت از لوازم خانگی را پرسیده ام. برای مثال دو مدل ماشین لباشسویی جدید برای فروش آورده ایم سطلی و عینکی که رفیق تعمیرکارم نحوه صحیح استفاده و رسیدگی به آنها را برایم ارسال کرد. برای مثال اگر قسمت پایین ماشین های لباسشویی را باز کنیم، مخزن کوچکی دارد که جرم، چربی و زباله های کوچک آنجا جمع می شود. خالی کردن آن و جرم گیری کمک می کند، عمر مفید ماشین لباسشویی بالا برود یا برای اتو اگر مخزن آب را با گلاب و سرکه رقیق شده با آب پر و یک پارچه بدون استفاده را اتو کنید، رسوب ها پاک می شود و اتوی شما بهتر بخار می کند و البته کمتر دچار اتصال می شود.»
یا بفروش یا هدیه کن
بیگدلی درباره چرایی تاکیدش روی این موضوع هم می گوید: «اصلاً فرض کنیم، مشکل تورم وجود ندارد. ما هم مرفّه هستیم و قدرت خرید بالایی داریم. غیرمنطقی است اگر بگوییم: خراب شد که شد یک نوی آن را می خرم دوباره! خریدن هنر نیست نگه داشتن و مراقبت کردن هنر است. شما باید طوری از وسیله استفاده و نگه داری کنید که مثل سرمایه باشد برای شما برای مثال به عنوان «دست دوم سالم» بتوانید آن را بفروشید یا به خانواده ای که نیاز دارند هدیه کنید که به آن احتیاج دارند.»

یکی دیگر از مشکلاتی که معمولاً درباره خرید پوشاک دردسرساز می شود، خرید به امید تغییر است. «حسین حدادی» از فروشندگان صنف پوشاک خیابان مفتح می گوید: «افرادی که این طور خرید می کنند هم برای خودشان دردسر می شود هم ما را کلافه می کنند. بارها پیش آمده، خانم یا آقایی از ما یا همکارانمان خرید کرده بعد آمده و گفته که می شود لباس را عوض کنند یا پس بگیریم؟ فکر کنید این چانه زدن ها دشت اول صبح یا دشت سر چراغ و دم غروب هم باشد که ما کاسب ها خیلی روی آن حساس هستیم؛ آدم واقعاً کلافه می شود. تجربه ثابت کرده اگر موافقت کنیم این دسته افراد دو، سه دفعه دیگر هم بر می گردند چون هنوز با خودشان برای خرید کنار نیامده اند. بیشتر از اینکه روی واقعیت خرید کنند طبق شاید و ای کاش ها خرید می کنند.»

از من هدیه به شما!
انگار پیش ما یکی از همین مشتری ها کلافه اش کرده، مهلت می گیرد تا کمی آب بنوشد، خُلقش بر می گردد و بهتر می شود. لباسی که روی میز است را نشان می دهد و می گوید: «این را خانمی خرید من همان موقع به او گفتم چون کار یک نخکش جزئی پیدا کرده؛ تخفیف هم می دهم. خوشش آمده بود و می گفت همان مدلی است که می خواسته. حرف دیگری نزد و رفت. حالا دو روز است لباس را با همسرش می آورد و می گوید که به دردش نمی خورد و من باید پس بگیرم. کلی وقت ما و خودش را گرفته و کلافه مان کرده، هیچ! می پرسم آخر شما آن روز کلی خوشحال بودید حالا چرا منصرف شدید؟ می گوید که لباس موقع پرو کمی گشاده بوده و فکر می کرده 10، 20 هزار تومان می پردازد و درز می گیرند اما خیاط گفته جنس پارچه و نوع برش مدل لباس این اجازه را نمی دهد و از فرم خارج می شود. خلاصه اینکه پیراهنی گشاد را به امید تعمیر و تغییر خریده بوده. اتفاقاً خیاط کاملاً درست گفته بود. آن روز اگر همین فکری که در سر داشت را به من می گفت، راهنمایی می کردم. این شغل از پدرم به من رسیده، جمله معروفی داشت که من هم برای راهنمایی مشتری ها استفاده می کنم که به خیال اینکه دکمه اش را خودم می دوزم لباس نخر! یعنی کوچکترین ایرادی که در لباس بود اگر خیاط و اهل فن نیستید، واقعاً ریسک نکنید. توی کمدلباس همه خانه ها یکی، دو دست لباس هست که یک تغییر کوچک لازم دارد اما سالهاست همان جا مانده و خاک خورده چون کسی مهارت، وقت یا حوصله آن را ندارد.»
او که حالا مشتری دیگری رسیده و باید به آن رسیدگی کند، می گوید: «از من هدیه به شما؛ به امید تغییر و تعمیر لباس نخر! این بدترین مدل لباس خریدن است.»
/انتهای پیام