بزرگنمايي:

پیام مازند- بررسی میدانی از شهرستان های مختلف استان به ویژه قائمشهر ،بابل و ساری نشان می دهد که بسیاری از صاحبان باغ ها در چیدن و چگونگی عرضه محصول مردد هستند و در واقع  میل به فروش مرکبات سر باغ از سوی باغداران با قیمت کنونی کم شده است. طبق بررسی مقایسه ای از قیمت ها ؛برابری قیمت مرکبات امسال با سال گذشته نیز باغداران را کلافه و نسبت به ادامه باغداری مایوس کرده است. 

درحال حاضر قیمت هرکیلوگرم نارنگی انشو و یافا در بازار نرگسیه ساری 15 تا 18هزار تومان عرضه می شود ،این در حالی است که باغداران این میوه پاییزی را که برداشت آن از  اول مهر شروع شده است، میوه هایشان را  سر باغ شش تا هفت  هزار تومان فروخته اند.

از آنجایی که باغداران اکنون سخت مشغول چیدن پرتقال که 70 درصد میوه باغ های مرکبات مازندران را تشکیل می دهد ،هستند، هر کیلو پرتقال تامسون سر درخت کمتر از هفت هزار تومان قیمت گذاری می شود درحالی که قیمت همین میوه در بازار دست فروش ها 12 هزار تومان و در مغازه ها و فروشگاه ها نیز تا 19 هزار تومان است.

همواره افزایش تولیدات مازاد بر مصرف انواع محصولات کشاورزی در مازندران سبب شده است تا محصولات کشاورزی بسیاری از خرده فروشان در قالب خرده‌فروشی در بازارهای روزانه و یا بساط در خیابان‌های اصلی و کوچه پس کوچه‌های مناطق شهری که ممر درآمد روزانه بسیاری از خانواده‌های روستایی محسوب می‌شود، عرضه شود.

بازارهای هفتگی مازندران یکی از اماکن عرضه و تقاضای محصولات کشاورزی مازندران است، بازاری که بسیاری از خرده فروشان مرکبات محصولشان را برای این که در اختیار دلالان قرار ندهند ،مستقیم به این بازار عرضه می کنند ، قیمت مرکبات در بازار های هفتگی مازندران هم به نفع باغداران است و هم به نسبت قیمت این میوه در فروشگاه ها ،برای مصرف کنندگان ارزان تر رقم می خورد .

معمولا از نیمه دوم فصل پائیز یکی از فعالیت های مهم اقتصادی در استان مازندران خرده فروشی انواع محصولات کشاورزی از جمله  پرتقال ، لیمو ، نارنگی ، ازگیل ، خرمالو و انواع سبزیجات است. این خرده فروشان روستائی که عمده آنان را زنان تشکیل می دهند با حضور در شهرهای مختلف یا خودشان به صورت مستقیم در خیابان های اصلی و فرعی شهرها بساط می کنند.

برابری قیمت امسال مرکبات سر باغ با سال گذشته اجحاف در حق باغداران است  

یکی از باغداران بخش گتاب بابل ضمن گلایه از وضعیت قیمت ها ،باغداری را در این وضعیت با صرفه ندانست و گفت:امسال متوسط قیمت برنجی که شالیکاران نسبت به نخستین فروش سال گذشته ،داشته اند، تا سه برابر رشد کرده است، اما  قیمت پرتقال سر باغ امسال نسبت به سال گذشته تغییر نکرده است ،من خودم سال گذشته پرتقال تامسون را سر باغ هشت هزار تومان به صورت یکجا فروختم و که اکنون نیز همین قیمت از سوی خریداران پیشنهاد می شود. 

علی روحی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا  با بیان اینکه در مجموع میل به فروش سر باغ  از سوی باغداران در حال حاضر نسبت به سال قبل در چنین روزهایی کمتر شده است، خاطر نشان کرد: این که قیمت امسال مرکبات با توجه به افزایش هزینه ها همانند قیمت سال قبل باشد، اصلا توجیه پذیر نیست و باغداران را کلافه کرده است.

وی دلیل برداشت نکردن محصول را پایین بودن قیمت در بازار دانست و ادامه داد: در حال حاضر قیمت کیلویی هفت تا هشت هزار تومان سر درخت و حدود 9هزار تومان در بازار عمده فروشی به صرفه نیست.
این باغدار بابلی با توضیح این که همواره تولید مازاد بر مصرف مرکبات و نبود کشش بازار در امر تقاضا باغداران را  متضرر کرده است، هشدار داد که با توجه به اصل عرضه و تقاضا و اینکه تا چند روز آینده بازار های مختلف روستایی و شهری استان مملو از انواع مرکبات به خصوص پرتقال تامسون می شود، اینکه قیمت ها کمتر از این شود، محتمل است.
روحی ادامه داد: صد البته بیشتر باغداران خرده پا که تعداد آنان نیز در استان مازندران زیاد است و توان انبار داری را ندارند، در موج حرف های واسطه ها ،با هر قیمتی محصول را در بازار عرضه می کنند ، نمونه این که نارنگی انشو در اندازه های کوچک تر که برای آبگیری مناسب است، هر کیلو تا 4هزار تومان توسط باغدار عرضه شد.قیمتی که هزینه تولید آن در هر کیلو گرم تا هزار تومان بیشتر بوده است.

وی به هزینه های سمپاشی ، کودهی باغ های  مرکبات و برداشت میوه اشاره کرد و گفت: به طور متوسط در یکسال سه مرحله سمپاشی صورت می گیرد که برای هر هکتار بیش از 12 میلیون تومان فقط هزینه خرید سموم و دستمزد سمپاشی است، از سوی دیگر  هر ساله یک و نیم تن کود شیمیایی و کود های حیوانی برای هر هکتار از باغ مرکبات استفاده می شود که هزینه سنگینی را متقبل می شویم.

این باغدار بابلی در عین حال گفت: به نظر می رسد با توجه به خبرهای گسترش ارتباطات ایران با کشورهای مختلف دنیا به خصوص روسیه ، صادرات این میوه پائیزی امسال بیشتر شود.

یکی از خریداران عمده مرکبات درقائشمهر ضمن تایید ارزان بودن قیمت مرکبات گفت که امسال هر کیلو نارنگی و پرتقال درجه یک همانند سال گذشته در سر باغ قیمت گذاری می شود، وضعیتd که با توجه به هزینه های تولید برای باغداران اصلا به صرtه نیست و متضرر می شوند.

وی با بیان این که این روزها همانند سال های گذشته عرضه انواع مرکبات در اندازه  با کیفیت های مختلف از سوی روستاییان به وفور دیده می شود، ادامه داد: اگرچه بسیاری از باغداران امسال به دلیل پایین بودن قیمت حاضر به فروش محصولشان نیستند، اما محصول مازاد بر مصرف بسیار زیاد است و همچنان شاهد عرضه به صورت فله ای هستیم.

فرصت عرضه مستقیم مرکبات مازندران به بازار تهران 

در پی مشکلات عرضه و فروش مازاد بر مصرف مرکبات استان مازندران و این که قیمت این میوه پاییزی برای باغداران به صرفه نیست ،با رایزی و پیگیری استاندار مازندران ،فرصت  عرضه مستقیم مرکبات استان با هدف حذف دلالان در بازار تهران آغاز شده است.

 سید محمود حسینی‌پور که هفته جاری به همین منظور از باغ های  مرکبات روستای بایع کلا شهرستان نکا بازدید کرده است ،گفت که  با همراهی و پیگیری مسوولان استان با شهرداری تهران، عرضه مستقیم مرکبات مازندران در بازار پایتخت آغاز شده و در روزهای آینده این روند عرضه افزایش خواهد یافت.

وی ادامه داد: متاسفانه به دلیل انجام نشدن عرضه مستقیم مرکبات در سال های گذشته، واسطه ها و دلالان این میوه ها را با حداقل قیمت از تولیدکنندگان می خریدند و به قیمت دلخواه خود به فروش می رساندند که با این طرح در تلاشیم درآمد کشاورزان افزایش یابد و دست دلالان از این بازار عرضه و تقاضا کوتاه شود.

استاندار مازندران گفت: در تمامی شهرستان‌های استان اکنون امکان عرضه مستقیم مرکبات به تهران وجود دارد و تولیدکنندگان می‌توانند با همراهی مسوولان جهاد کشاورزی و اخذ مشاوره نسبت به اجرای این طرح اقدام کنند.

حسینی پور با اشاره به کیفیت مطلوب مرکبات در تمامی نقاط استان به ویژه شرق مازندران، افزود: اگر بخواهیم در رقابت تولید کالا از منظر کیفیت و مباحث بهداشتی با کشورهای منطقه رقابت کنیم باید استانداردها را رعایت کنیم و باغداران استان در این مسیر در حال حرکت هستند.

تقسیم بندی باغداری مرکبات مازندران

از آنجاییکه شرائط آب و هوایی و زمین در مازندران برای کاشت درختان مرکبات فراهم است ،به طور کلی در بیشتر زمین های شهری و روستایی استان شاهد باغداری " خود مصرفی "هستیم.

گروه دومی که به عنوان تولید کننده مرکبات دراستان مازندران هستند ،باغداری در زمین های زیر هزار تا 2هزار مترمربع است که علاوه بر خود مصرفی ، تولیدات آنان تا حدودی تعادل کننده و تکمیل کننده درآمد خانوارهای روستایی و شهری است.

بررسی ها نشان می دهد اغلب باغداری که در زمین های زیر هزار متر انجام می شود در واقع به دلیل قانون تقسیم ارث قطعه قطعه شد و باغداری در زمین های کم مساحت برای بسیاری از کارمندان و شهرنشینان و روستاییانی که برنجکاری شغل اصلی آنان است، نوعی تفریح ، خود مصرفی و تکمیل کننده درآمدی آنان محسوب می شود.

تولیدات مرکبات مازاد بر مصرف این گروه از باغداران نیز معمولا به صورت سفارشی بین دوستان و فامیلان و یا در بازار روزهای مختلف عرضه می شود.

**باغداری درآمد زا

باغداری درآمدزا ،توسط گروه سومی که دارای باغات مرکبات پنج هزار متر مربع تا بیش از 2هکتار در استان مازندران هستند ،انجام می شود.

بر اساس آمار و ارقام و بررسی های صورت گرفته ،در هر یک از گروه هایی که در استان مازندران باغداری مرکبات را انجام می دهند به باغداری حرفه ای توجهی نمی کنند.

عرضه و تقاضا همواره به عنوان یک قاعده مهم و تعیین کننده و عامل نوسانات قیمت کالا در بازار است و این شاخص در محصولات کشاورزی مازندران به دلایل مختلف از جمله رفتار های غیر حرفه ای کشاورزی سبب می شود تا دلالان برنده اصلی این بازار باشند.

در هر حال ،به رغم اینکه استان مازندران با ظرفیت 72نوع از تولیدات محصولات کشاورزی ،حدود ده و نیم درصد از ارزش افزوده بخش کشاورزی کشور را به خود اختصاص می دهد ،اما رفتار های غیر حرفه ای در زمینه های زیر ساختی، نهاده های کشاورزی ،فعالیت های فنی و مهندسی کشاورزی و بازارعرضه و تقاضا ،همچنان کشاورزی این خطه شمال ایران را مستعد بحران می کند.

طبق آمارهای رسمی، مجموع باغ های مرکبات مازندران 112 هزار هکتار است که از این میزان 110 هزار هکتار ارقام بارده هستند. همچنین از مجموع باغات مرکبات مازندران 80 هزار هکتار زیر کشت ارقام مختلف پرتقال، 30 هزار هکتار ارقام مختلف نارنگی و بقیه زیر کشت محصولاتی از جمله نارنج و لیمو قرار دارند.
برداشت مرکبات مازندران با ارقام زودرس نارنگی از اول مهر آغاز شد و اکنون باغداران در حال آماده شدن برداشت پرتقال هستند.
مازندران با دارا بودن 1.5 درصد از اراضی  و 2.5 درصد اراضی کشاورزی کشور سالانه بیش از هفت میلیون و 500هزار تن محصولات کشاورزی تولید می کند که  10 درصد ارزش اقتصادی محصولات کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است.
به طور متوسط در یک هکتار باغ مرکبات 30  تا 40 تن محصول برداشت می شود.