بزرگنمايي:

پیام مازند - نخستین نشاء مکانیره برنج مازندران از نوع گونه طارم محلی امروز یکشنبه، برخلاف حدود یک دهه گذشته یعنی پس از 9سال، تقریبا در حوزه شرق استان در شهرستان ساری انجام شد.
آئین کشت مکانیزه شالی به صورت محدود با حضور سید محمود حسینی پور استاندار مازندران، معاون امور زراعت وزیر جهاد کشاورزی، رییس سازمان جهاد کشاورزی استان ،چندتن از خبرنگاران و شالیکاران در زمین حدود 2 هکتاری روستای " خاریک" بخش مرکزی شهرستان ساری برگزار شد.
نکته قابل توجه در شروع رسمی نشا کاری برنج در سال زراعی جاری مازندران این است که پس از 11 سال بار دیگر شاهد انجام زودهنگام برنجکاری در منطقه شرق استان هستیم، و این نشان دهنده این است که بحران کم آبی مازندران مردم و مسوولان به سال سخت خشکسالی پی برده و با اجرای عملیات شخم شیار زمستانه با هدف بهره گیری از آب ، فعالیت نشا کاری را با ارقام زودرس طارم محلی و هاشمی در شرق استان شروع کرده اند.
طبق بررسی تاریخی از سال 1393 که آیین نخستین نشاء مکانیزه برنج مازندران در روستاهای " چوکلا و بیشه‌سر " شهرستان میاندرود برگزار شد ،همواره طی 9 سال گذشته در حوزه آبریز هراز واقع در شهرستان های آمل ، بابل ، فریدونکنار و محمودآباد انجام می شده است، چراکه شالیکاران این منطقه به دلایل مختلف از جمله به کارگیری کارگران شرق استان 30 تا 40 روز زودتر از شالیکاران شرق اسان نشا کاری را شروع می کردند ، اما هر ساله به دلیل افزایش کشت مکانیزه ،تغییرات اقلیمی و بازار برنج شاهد به جلو افتادن زمان نشا کاری در شرق استان نیز هستیم.
بر اساس آمار رسمی جهاد کشاورزی ،سهم شرق مازندران از 215 هزار هکتار اراضی شالیزاری استان ، حدود 50 هزار هکتار شالیزاری است که نیمی از آن یعنی 24 هزار هکتار متعلق به شهرستان های ساری و میاندرود است که آب شالیزاری این اراضی به صورت مستقیم از ذخیره آب سد رجایی تامین می شود ، 12هزار و 500 هکتار از زمین های شالیکاری شرق استان در شهرستان بهشهر واقع است ، 10 هزار هکتار را کشاورزان نکایی در اختیار دارند و سهم شالیکاران گلوگاهی هم 2هزار و 500 هکتار است.
طبق آمار شرکت آب منطقه ای مازندران در حال حاضر تنها 40 میلیون متر مکعب آب پشت سد شهید رجایی ساری ذخیره سازی وجود دارد که با این میزان تنها قادر است آب شرب شهرستان ساری تأمین شود ، یعنی عملا امکان رهاسازی آب برای اراضی کشاورزی وجود ندارد.
آمار هواشناسی مازندران نیز نشان می دهد که میانگین بارش 6 ماهه سال زراعی جاری استان یعنی از مهر ماه تا منتهی به اسفند 1401 ،237 میلیمتر بوده است که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که 393 میلیمتر بوده، حدود 40 درصد کاهش و نسبت به مدت مشابه سال قبل که 391 میلیمتر بوده، حدود 39 درصد کمتر نشان می دهد.
 
نشای مکانیزه برنج که طی یک دهه اخیر در مازندران فراگیر شده زودتر از نشای سنتی و دستی انجام می شود. در این روش صفر تا صد کار طی قرارداد به بانک نشاء واگذار می شود و کشاورز فقط اقدام به شخم و شیار و آماده سازی زمین خود می کند و فرایند خرانه گیری ، عمل آوری بوته نشاء و کاشت آن بر عهده بانک نشاء است.
در نشا کاری سنتی کشاورزان مناطق مختلف مازندران معمولا از اواخر اسفند تا اواخر فروردین سال بعد عملیات خزانه گیری برای عمل آوری نشاء را انجام می دهند و پس از 40 تا 45 روز مراقبت، بوته را برای کشت به زمین اصلی منتقل می کنند. در این روش هر کشاورز برای کاشتن نشاء در هر هکتار شالیزار باید دستکم 15 کارگر ماهر به کار بگیرد ، اما در کشت مکانیزه این فرایند به صورت یکجا در بازه زمانی کمتر از 22 تا 25 روز توسط یک نفر به عنوان طرف قرارداد بانک نشاء صورت می گیرد.
کشت مکانیزه برنج نیازمند در اختیار داشتن نشاء یکدست از لحاظ ارتفاع ریشه و ساقه است تا ماشین نشاکار بتواند آن را در شالیزار بکارد. عمل آوری اینگونه نشاء عمدتا در بانک های نشاء امکان پذیر است و نشایی که در خزانه گیری سنتی به دست می آید نمی تواند برای کشت مکانیزه مناسب باشد.
طبق آمار رسمی سازمان جهاد کشاورزی مازندران در حال حاضر 196 واحد بانک نشاء در استان فعال است ،ایجاد بانک نشا و به کارگیری دستگاه نشاکار در زمین های یکپارچه شالیزاری از مهم ترین راهکارها برای بهبود روند تولید برنج و کاهش هزینه است تا زنجیره مکانیزاسیون کشت و کار برنج شتاب بگیرد.