پیام مازند - مهر / تخم شربتی که تحت عنوان ریحان شیرین نیز شناخته می‌شود، یک گیاه از خانواده نعنائیان است. این گیاه در مناطق استوایی رشد می‌کند و 4 تا 5 هزار سال است که در پاکستان، ایران، هند و کشورهای جنوب شرقی آسیا به مدت کشت می‌شود؛ تخم شربتی بیضی شکل، کوچک و متخلخل است و اندازه آن با توجه به منطقه و کشور محل کشت آنها متغیر است.
طبع تخم شربتی گرم و تر است و مصرف آن برای افرادی که مزاج سرد و خشک (سوداوی) دارند مفید است. مصرف تخم شربتی برای کسانی که طبع گرم و تر (دموی) دارند مضر است زیرا طبع تخم شربتی نیز به خودی خود گرم و تر است‌.
دانه‌های کوچک و سیاه رنگ بذر ریحان سرشار از مواد مغذی هستند و همین دلیل در طب ایرانی برای چندین قرن از این دانه استفاده شده است. تخم شربتی در حالت خشک بافت سختی دارد، ولی زمانی که در آب خیسانده شود، آب را به خود جذب کرده، درشت می‌شود و یک لعاب با بافت نرم و ترد ایجاد می‌کند. تخم‌های شربتی می‌توانند آب را تا 10 برابر وزن خود جذب کنند که همین امر باعث محبوبیت بالای آنها در ترکیب انواع نوشیدنی‌ها و اسموتی‌ها شده است.
تخم شربتی غنی از مواد مغذی ضروری بدن
دانه‌های ریحان سرشار از مواد مغذی ضروری هستند که به سلامت و تندرستی بدن کمک می‌کنند. این دانه‌های ریز منبع خوبی از فیبر رژیمی هستند که هم فیبر محلول و هم فیبر نامحلول دارند. مصرف فیبر کافی به بهبود هضم، جلوگیری از یبوست و حفظ سطح قند خون سالم کمک می‌کند.
علاوه بر این، دانه‌های ریحان حاوی مواد معدنی حیاتی مانند منیزیم، کلسیم، آهن و فسفر هستند؛ این مواد معدنی نقشی اساسی در عملکردهای مختلف بدن از جمله سلامت استخوان، انقباض عضلات، عملکرد اعصاب و تولید انرژی دارند.

اسیدهای چرب امگا 3
اسیدهای چرب امگا 3 برای سلامت قلب اهمیت ویژه‌ای دارند. این اسیدها در دانه‌های ریحان نیز وجود دارند. اسیدهای چرب ضروری به کاهش التهاب، بهبود سلامت مغز، ارتقای سلامت قلب و عروق و بهبود عملکرد کلی بدن کمک می‌کنند. گنجاندن دانه‌های ریحان در رژیم غذایی (به خصوص برای کسانی که ماهی یا سایر غذاهای دریایی را به طور منظم مصرف نمی‌کنند) می‌تواند راهی مناسب برای افزایش دریافت امگا 3 باشد.
تخم شربتی سرشار از آنتی اکسیدان
تخم شربتی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. آنتی‌اکسیدان‌ها نقشی اساسی در خنثی کردن رادیکال‌های آزاد مضر و جلوگیری از استرس اکسیداتیو در بدن دارند. آنتی‌اکسیدان‌ها به محافظت از بدن در برابر بیماری‌های مزمن و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند. محتوای آنتی‌اکسیدانی بالا در دانه‌های ریحان به آنها اجازه می‌دهد تا به ارتقای سطح ایمنی و سلامت کلی بدن کمک کنند.
تخم شربتی مکمل در رژیم غذایی
این دانه‌ها حاوی سطوح قابل توجهی از اسیدهای آمینه مهم مانند اسید گلوتامیک، ترئونین و آرژنین است که آن را به یک منبع پروتئین قابل اعتماد تبدیل می‌کند. با ترکیب پروتئین‌های دانه ریحان با پروتئین‌های غلات می‌توان به تأمین اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز بدن کمک نمود.
تخم شربتی سرشار از مواد معدنی
مواد معدنی نظیر کلسیم، پتاسیم، منیزیم، آهن و فولیک اسید به وفور در تخم شربتی یافت می‌شوند. به همین دلیل تخم شربتی به سلامت دندان و استخوان‌ها کمک می‌کند. همچنین استفاده از تخم شربتی باعث تقویت هورمون‌ها و آنزیم‌ها می‌شود و فعالیت مغز را بهبود می‌بخشد.

کاهش کلسترول به کمک تخم شربتی
یکی دیگر از فواید و خواص تخم ریحان، کاهش کلسترول خون است. تخم شربتی به پایین آوردن سطح کلسترول مضر کمک می‌کند. سطوح پایین کلسترول باعث کاهش فشار وارد شده به قلب می‌شود که این امر ریسک حمله قلبی و سکته را کاهش می‌دهد.
کنترل قند خون و فشار خون با تخم شربتی
یکی از خواص تخم ریحان، تأثیر آن در کنترل سطح قند خون است. فیبرهای رژیمی موجود در تخم شربتی به تنظیم سطح قند خون کمک می‌کنند. آنها برای دیابت نوع 2 مفید هستند، چون سطح قند خون را تنظیم می‌کنند. این فیبرها متابولیسم بدن را کند می‌کنند، که این امر موجوب تنظیم سرعت تبدیل کربوهیدرات‌ها به گلوکز می‌شود.
تخم شربتی حاوی پتاسیم است. پتاسیم با انبساط عروق خونی موجب کاهش فشار در رگ‌ها می‌شود. این امر موجب کاهش تنش وارد شده به سیستم قلبی عروقی می‌شود.
بهبود سلامت بینایی با تخم شربتی
از آنجایی که تخم شربتی حاوی مقادیر زیادی از ویتامین A است، افرادی که بینایی ضعیفی دارند می‌توانند آن را در رژیم غذایی خود قرار دهند. در شبکیه چشم، ویتامین A به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی عمل می‌کند که می‌تواند از آب مروارید جلوگیری کند.
کاهش دمای بدن
خنک کردن بدن یکی دیگر از فواید و خواص تخم شربتی است. تخم شربتی یکی از خنک‌کننده‌های مطلوب بدن است و نوشیدن آن حین گرمای شدید، می‌تواند بدن را خنک کند. این ویژگی در بین ایرانی‌ها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. امروزه تخم شربتی برای تولید انواع نوشیدنی‌ها همراه با آب، شکر، عسل و سایر مواد استفاده می‌شود. تخم شربتی شکم‌درد را تسکین می‌دهد و به خنک ماندن نوشیدنی کمک می‌کند.

مزایای تخم شربتی برای پوست
تخم شربتی به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها و فلاونوییدها با ارتقای رشد سلولی به بهبود سلامت پوست کمک می‌کند. می‌توان تخم شربتی را آسیاب کرد و با روغن نارگیل ترکیب کرد. این ترکیب برای درمان بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس مفید است. تخم شربتی یک ماده ضد پیری است، چون تولید کلاژن را به صورت مداوم تحریک می‌کند. این امر سلول‌های آسیب‌دیده پوست را ترمیم کرده و به حفظ قابلیت ارتجاعی پوست کمک می‌کند.
مزایای تخم شربتی برای مو
تخم شربتی سرشار از آهن و آنتی‌اکسیدان‌ها است، رشد مو را افزایش می‌دهد و از ریزش مو جلوگیری می‌کند. تخم شربتی می‌تواند از تنش اکسایشی و التهاب جلوگیری کند و مو را زیبا و سالم نگه دارد. تخم شربتی سرشار از پروتئین و ویتامین K است و برای سلامت مو مفید است.
مزایای تخم شربتی برای زنان
تخم شربتی به دلیل کاهش سطح استروژن می‌تواند برای زنان مفید باشد. زنانی که استروژن بالایی در چرخه قاعدگی خود دارند با مصرف تخم شربتی می‌توانند خون‌ریزی خود را کاهش دهند.
با توجه به آنکه تخم شربتی سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب امگا 3 است، در نتیجه می‌تواند نقش مهمی در تنظیم چرخه‌های قاعدگی و هورمونی زنان داشته باشد.
طرز استفاده از تخم شربتی
یک یا دو قاشق غذاخوری از تخم شربتی را در یک لیوان آب گرم به مدت 15 دقیقه بخیسانید. دانه‌های تخم شربتی پس از مدتی باد می‌کنند و یک لایه خاکستری رنگ و نیمه شفاف حول آنها شکل می‌گیرد. شما می‌توانید این دانه‌ها را به انواع نوشیدنی‌ها مانند ماست، اسموتی، لیموناد، میلک شیک، آب نارگیل و سوپ اضافه کنید، علاوه بر آن می‌توانید تخم شربتی را به سالاد، ماکارونی و بستنی اضافه کنید تا مزه‌ی تردی پیدا کنند، همچنین می‌توانید یک یا دو قاشق غذاخوری تخم شربتی در روز مصرف نمائید.
اثرات جانبی و مضرات تخم شربتی
مصرف تخم شربتی مزایای زیادی برای سلامت بدن دارد. اما باید توجه داشت در برخی شرایط مصرف تخم شربتی می‌تواند مضراتی نیز داشته باشد. برخی از اثرات جانبی مصرف تخم شربتی شامل موارد زیر می‌شود: تهوع، اسهال، نفخ، آکنه، رفلاکس اسید معده، سردرد، شکم درد و کاهش اشتها جز، علائم احتمالی مصرف بیش از حد تخم شربتی است، مصرف زیاد تخم شربتی ممکن است قند خون را پایین بیاورد، مصرف بیش از حد تخم شربتی می‌تواند فشارخون را پایین‌تر از سطح توصیه شده آورده و باعث ایجاد چندین مشکل حاد شود، مصرف تخم شربتی توسط کودکان ممکن است باعث چسبندگی در گلو شود و اگر اخیراً جراحی کرده‌اید یا صدمه دیده‌اید نباید تخم و روغن شربتی مصرف کنید. چرا که مصرف تخم شربتی می‌تواند باعث جلوگیری از لخته شدن خون شود.‌