پیام مازند- نامگذاری سال 1401 بر اساس «تولید؛ دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» اقدام
هوشمندانه ای بود که از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی طرح ریزی شد.
نتایج بررسی کشورهای صاحب فناوری بیانگر این واقعیت است که دیگر بر
اساس اقتصاد منبع پایه (resource-base economy) نمی توان به درآمد سرشار و
پایدار رسید. بلکه امروز اقتصاد دانش محور است که می تواند خلق ثروت نماید و
شاخص های اقتصاد کلان همچون درآمد ناخالص داخلی را ارتقاء دهد. در این
باره مثال های متعددی وجود دارد که از حوصله این یادداشت خارج است.
کاشت، داشت و برداشت گیاهان دارویی با توجه به اقلیم چهارفصل ایران
یکی از مزیت های نسبی کشورمان محسوب می شود. در این راستا و بر اساس نظر
کارشناسان ارزش دارویی، تقاضای بازار و سطح فراوری از مهمترین شاخص های
سنجش اقتصادی یک گیاه دارویی محسوب می شود.
به گزارش سازمان خواربار جهانی(FAO)، ارزش تجارت جهانی گیاهان دارویی
که در حال حاضر حدود 123 میلیارد دلار در سال است، در سال ٢٠٥٠ میلادی به
رقم پنج تریلیون دلار خواهد رسید.
در این میان ایران با داشتن شرایط اقلیمی و تنوع گیاهی به مراتب بهتر
از حتی کشورهای اروپایی، در حال حاضر با احتساب صادرات زعفران و گیاهان
دارویی، مجموعا سهمی کمتر از 300 میلیون دلار را از تبادلات جهانی گیاهان
دارویی به خود اختصاص داده است.
بدیهی است که این سهم نسبتی با استعداد کشورمان در توسعه گیاهان
دارویی ندارد و ارتقاء این سهم نیازمند طرح و برنامه و شناسایی ظرفیت های
بومی هر منطقه از خاک کشورمان است.
این مهم است که بتوان در هر منطقه بر اساس ظرفیت های خدادادی، انواع
گیاهان دارویی مستعد با اقلیم آن آب و خاک را شناسایی نمود و راهبرد کاشت و
داشت و برداشت را بر اساس آن تدوین نمود. در این راستا آنچه قطعی به نظر
می رسد آن است که کاشت گیاهان دارویی در منطقه بلده شهرستان نور و روستاهای
ذیل آن می تواند زمینه فعالیت های دانش بنیان را فراهم نماید.
اما به رغم این ظرفیت های خدادادی بخش بلده در پرورش گیاهان دارویی،
همچنان نگاه ها بر روی این ظرفیتِ دانش بنیان به طور راهبردی متمرکز نشده
اگر چه در بعضی از روستاهای منطقه اقدامات ارزشمندی در این باره صورت گرفته
و در حال پی گیری است.
به طور نمونه در روستای «یوش» از چند سال قبل روی گیاهان دارویی
اقداماتی انجام شده است به طوری که در حال حاضر 2 نفر از جوانان این روستا،
مزرعه «گل گاوزبان» را به صورت پایلوت در مساحتی حدود 1000 متر مربع راه
اندازی کرده اند و در سال سوم کشت هستند. همچنین در روستاهای دیگری مانند
«نِسن» تلاش های خوبی در کشت گیاهان دارویی صورت گرفته است.
آموزش های مناسب و دسترسی به منابع آموزشی نحوه کاشت، داشت، و برداشت
گیاهان دارویی از طریق منابع موجود در وب و استفاده از مشاوره متخصصان این
حوزه امکانپذیر است.
ایجاد زمینه برای معرفی کشاورزان موفق در این عرصه و همچنین ایجاد
زمینه رقابت و نهایتا حمایت دستگاه های متولی از صنعت گیاهان دارویی می
تواند زمینه مهاجرت معکوس جوانان به روستاهای بخش بلده را فراهم نماید.
بدیهی است در صورتی که مشوق های مناسب کسب و کار از سوی مسئولان محترم
بخش بلده به کارآفرینان در این عرصه ارائه شود قطعا پرورش گیاهان دارویی
می تواند پیشران فعالیت های دانش بنیان در منطقه بلده باشد.
دکتر محمد درزی - متخصص بیوانفورماتیک و عضو هیات علمی پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی