بزرگنمايي:

پیام مازند -  محیط‌زیست و تاثیری که بر زندگی انسانها دارد امروزه یکی از مهمترین دغدغه‌های بشر است، کشورها برای به دست آوردن منافع بیشتر منابع طبیعی کشورهای همسایه را مورد تعرض قرار داده و همه قراردادهای نوشته شده را نادیده می‌گیرند. مشکل دیگری که امروزه وجود دارد ضرر رساندن و نابودی محیط‌زیست به بهانه‌های مختلف توسط کشورها است که به همین علت اجلاسهایی در سطح بین‌المللی برای جلوگیری از این اتفاق‌ها تشکیل شده است.
  آخرین آنها اجلاس شرم‌ا‌لشیخ در زمینه تغییر اقلیم و با هدف جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای در آبان امسال در مصر برگزار شد، اجلاس دیگری که امسال نخستین دوره آن برگزارشد، اجلاس تهران بود، این اجلاس با ابتکار ایران و با حضور وزرای محیط زیست منطقه و با محوریت ریزگردها تیرماه در تهران برگزار شد.
این اجلاس‌ها و ارتباطات کشورها اهمیت روابط بین‌المللی را در موضوع محیط‌زیست نشان می دهد و اینکه اقدامات هر کشور در حوزه منابع طبیعی تاثیر مستقیمی بر دیگر کشورها دارد، برای تعادل در این اقدامات و در امان ماندن از تاثیرات مخرب اقدامات یکجانبه در محیط‌زیست نیاز به ارتباط مداوم و موثر با دیگر کشورها هستیم، برای اطلاع از آخرین دیپلماسی انجام شده در حوزه محیط‌زیست با سید حسین موسوی فر معاون بین‌الملل سازمان محیط‌زیست گفتگو کردیم.
در منافع خود با کسی تعارف نداریم
یکی از مسائلی که به محیط زیست آسیب زیادی وارد کرده است بحث عدم تخصیص حق‌آبه از سوی کشورهای همسایه است مثل بستن آب از سوی افغانستان یا سد سازی‌های متعددی ترکیه، بخش بین‌الملل سازمان محیط‌زیست چه اقداماتی در این زمینه انجام داده است؟
اصل موضوع حق‌آبه و پیگیری و مسائل رودخانه‌های مرزی برعهده وزارت نیرو با هماهنگی وزارت خارجه است اما از بعد آثار منفی زیست‌محیطی که باقی می‌گذارد سازمان محیط‌زیست اقداماتی را انجام داده است.
در مورد هیرمند با نماینده ویژه رئیس‌جمهور آقای کاظمی‌قمی که اخیراً سفیر ایران در افغاستان شده‌ا‌‌‌ند چندین جلسه داشته‌ایم، در مورد افغانستان مسائل مختلفی مطرح است و ما با مذاکراتی که با سازمان‌های مختلف از جمله وزارت نیرو داشته‌ایم بر دریافت حقآبه‌ای که قبلاً توافق شده تاکید داشته‌ایم، این مسئله از طریق مجاری دیپلماتیک و رایزنی وزارت خارجه در حال پیگیری است، با دستور رئیس سازمان محیط‌زیست مکاتباتی با برخی از دستگاه‌هایی که مکمل وزارت نیرو و خارجه هستند برای کمک داشته‌ایم.
در حوزه رود ارس با سفیر ترکیه مذاکراتی داشته و مراتب نگرانی خود را اعلام کرده‌ایم، با مقاماتی که به اجلاس تهران آمده بودند مذاکراتی داشتیم و قرار شد در آینده‌ای نزدیک روسای سازمان محیط‌زیست دو کشور دیدار داشته باشند.
در حوزه مسائل بین‌المللی در منطقه و جهان در عین دوستی و مودت از منافع کشور خود کوتاه نمی‌آییم و با کسی تعارف نداریم و در مورد موضوع آب ما ملاحظه‌ای برای مماشات با کشورهای همسایه نداریم.
برای مقابله با ریزگردها چه اقداماتی انجام شده است؟
در حوزه ریزگردها چند کانون اصلی داریم مثل عراق، عربستان، کویت و سوریه، در اجلاس تهران هم یکی از مباحث اصلی بحث ریزگردها بود، در اعلامیه تهران در مفاد یکی از بندها بر تشکیل صندوق همکاری برای مقابله با ریزگردها و ایجاد سازمان منطقه‌ای زیست‌ محیطی تاًکید شده است.
در حوزه فنی و مهندسی محیط‌زیست در منطقه سرآمد هستیم و هر چند محیط‌زیست اولویت بعضی از کشور‌های منطقه نیست، در کشور ما در رابطه با موضوع محیط‌زیست جدی‌، فنی‌ و مطالبه‌گرانه برخورد می‌شود
ما برای کشورهای منطقه به خصوص عراق و سوریه نظرات کارشناسی ارائه داده شده و بنا بر این شده که تبادل هیئت‌ها انجام شود. ما مجدانه پیگیر این مسئله هستیم. ولی یک واقعیت وجود دارد و آن این است که دغدغه کشورهای منطقه مثل ما محیط‌زیستی نیست. آنها با مسائل مختلف اقتصادی و امنیتی درگیر هستند که موجب شده مثل ما خیلی به محیط‌زیست جدی نگاه نکنند، اما ما این مسئله را رها نکردیم و پیگیر هستیم و پیشنهاد‌هایی هم برای مسئله ریزگرد‌ها به این کشورها داده‌ایم. هیئت‌های کارشناسی بین دو کشور چندین بار رد و بدل شده و امیدواریم به نتیجه نهایی برسیم.
در حوزه فنی و مهندسی محیط‌زیست در منطقه سرآمد هستیم و هر چند محیط‌زیست اولویت بعضی از کشور‌های منطقه نیست، در کشور ما در رابطه با موضوع محیط‌زیست جدی‌، فنی‌ و مطالبه‌گرانه برخورد می‌شود.
کشورهای توسعه یافته به تعهدات خود عمل نکردند
در مورد اجلاس تغییرات آب و هوا در شرم‌الشیخ و حضور ایران توضیح می‌دهید ؟
اجلاس بیست و هفتم طبق روال دوره‌های گذشته برگزار شد، برگزاری این اجلاس در حالی بود که دنیا در زمینه تغییر اقلیم نه تنها پیشرفت نداشت که پسرفت هم داشته است، با توجه به جنگ اوکراین و بازگشت به سوخت فسیلی این اجلاس خیلی موفق نبود، در دنیا 80 درصد آلاینده‌های مضر توسط 20 کشور تولید می‌شود که عمدتاً توسط دولت‌های پیشرفته است، کشورهای توسعه یافته و آژانس‌های تخصصی بین المللی به تعهدات خود در قبال سایر کشورها در جهت تسهیل مسائل تغییر اقلیم عمل نکردند و در زمینه مالی و انتقال تکنولوژی هیچ انتقال تکنولوژی انجام ندادند.
ایران با شرکت در این اجلاس مواضع خود را در بیانیه‌ای اعلام کرد، دولت‌های توسعه یافته و سازمان‌های بین‌المللی تعهدات خود در قبال ایران انجام ندادند و بحث تحریمهای ظالمانه که باعث کند شدن مسیر می‌شود مطرح شد، تنها دستاورد این اجلاس به شرط عملی شدن تشکیل صندوق جبران ضرر و زیان است که مورد موافقت اولیه قرار گرفته است.
آیا امسال به خاطر جنگ اوکراین و زمستان سخت اروپا آیا کشورها از مواضع خود در قبال گازهای گلخانه‌ای کوتاه آمده‌اند؟
مدیر اجرایی برنامه‌محیط زیست ملل متحد اینگر اندرسون گفت: طی یکسال اتفاق خاصی نیفتاده و پیشرفتی حاصل نشده است، تا کشورهای توسعه یافته تعهدات خود را انجام ندهند نمی توان از سایر کشورها انتظار همکاری داشت و به آنها فشار آورد، همه کشورها باید حس کنند که در شرایط منصفانه، عادلانه و فنی هستند ولی اگر سیاسی با کشورها برخورد شود هیچ پیشرفتی حاصل نمی‌شود، کشورهای اروپایی هم به عنوان تاًثیرگذاران درگازهای گلخانه‌ای امسال گام به عقب داشتند، نباید به بهانه گازهای گلخانه‌ای و بحث سیاسی حق توسعه را از کشورها سلب کرد.
نباید به بهانه گازهای گلخانه‌ای و بحث سیاسی حق توسعه را از کشورها سلب کرد
برای تحریم ها که بر محیط زیست تاثیز می گدارد آیا به دنبال راهکار حقوقی هستید؟
النا دوهان گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد تاثیر منفی اقدامات قهری یکجانبه بازدیدی از ایران داشت و ما مستنداتی در زمینه آثار مخرب تحریم‌ها بر محیط‌زیست در اختیار او قرار داده شد، مسئله دوم طرح دعوای ایران علیه آمریکا در رابطه با نقض عهدنامه مودت است که از آن طریق هم اقداماتی انجام داده‌ایم.
هر معاهده باید پروسه تایید داخلی را طی کند
آیا معاهده پاریس در حال اجرا است ؟
هرمعاهده‌ای وقتی دارای مشروعیت است و اجرایی می شود که اصل 77 قانون اساسی را رعایت کرده باشد، اصل بر این است که هر تعهدی که اجرا می‌شود مجوز مجلس و شورای‌ نگهبان را گرفته است، الحاق یک سند پروسه دارد و در این الحاق منافع کشور باید در نظر گرفته شود، هر سند بعد از گرفتن تاًیید شورای‌نگهبان و ابلاغ رئیس‌جمهور اجرا می شود، در صورت اجرایی نشدن معاهده‌های که تصویب شده برای ما مسئولیت ایجاد می‌کند.
ما نمی دانیم معصومه ابتکار رئیس سابق سازمان محیط‌زیست چه تعهداتی در معاهده پاریس داد چون سند خاصی در این زمینه وجود ندارد، اگر تعهد منجز بدون طی پروسه داخلی داده شود تخلف است از جانب هر مقامی که می‌خواهد باشد.
در مورد اجلاس تهران توضیح می‌دهید؟
اجلاس تهران با هدف بررسی مشکلات زیست‌محیطی به خصوص ریزگردها در سطح وزرای محیط‌زیست کشورهای منطقه برگزار شد، اهمیت این اجلاس برای کشور ما به حدی بود که شخص رئیس‌جمهور در این اجلاس شرکت کرده است، در اعلامیه تهران به تشکیل صندوقی برای ریزگردها با کمک مالی کشورهای مختلف و ایجاد یک سازمان زیست‌محیطی منطقه‌ای برای پیگری موضوعات منطقه تاکید شده است.
سازمان ملل از ابتکار ایران برای تشکیل این جلاس استقبال کرد و برای سال بعد پیشنهاد بین‌المللی شدن این اجلاس را داد و قرار بر این شد از سال بعد اجلاس در سطح بین‌المللی برگزار شود.
در مورد کنوانسیون رامسر و ادامه کار آن توضیح می دهید؟
کنوانسیون رامسر که با حضور کشورهای حاشیه دریای خزر در رابطه با تالاب‌ها تشکیل شده است، متاسفانه به مدت هفت سال این کنوانسیون تعطیل بوده است و امسال با ابتکار ایران کاپ ششم آن در راستای همکاری و هم‌افزایی در باکو برگزار شد، قرار بر این شد که اگر همه کشورهای عضو موافق باشند با پیشنهاد ایران موضوعات در سطح کارگروه کارشناسی بررسی واجلاس آن در تهران برگزار شود.