پیام مازند - مهر /متخصص قلب و عروق گفت: از علائم کمتر شناخته‌شده بیماری قلبی در زنان می‌توان به تنگی نفس یا خستگی غیرعادی اشاره کرد و همین تفاوت در علائم باعث می‌شود بیماری قلبی در زنان دیرتر تشخیص داده شود.
محمود افتخار زاده متخصص قلب و عروق در رابطه با اینکه تغییرات هورمونی و یائسگی چه تأثیری در سلامت قلب زنان می‌گذارد گفت: بیماری‌های قلبی یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ‌ومیر در جهان به شمار می‌روند و این مسئله در ایران نیز تفاوتی با سایر کشورها ندارد. با این حال، به گفته متخصصان، بروز این بیماری‌ها در زنان با چالش‌های خاصی همراه است که ممکن است به تشخیص دیرهنگام و در نتیجه افزایش خطر مرگ منجر شود.
وی ادامه داد: در بسیاری از موارد علائم بیماری قلبی در زنان کمتر دیده شده یا با نشانه‌هایی متفاوت از مردان بروز می‌کند، در حالی‌که مردان به طور معمول در هنگام سکته قلبی دچار درد شدید در مرکز قفسه سینه می‌شوند اما زنان ممکن است درد را در نواحی دیگری همچون فک، شانه یا شکمشان تجربه کنند. این نوع از علائم می‌توانند با بیماری‌های گوارشی اعم از مشکلات کیسه صفرا اشتباه گرفته شوند؛ به‌ویژه هنگامی که با تهوع یا استفراغ همراه باشند.
علائم بیماری قلبی در زنان
افتخار زاده اذعان کرد: از علائم و نشانه‌های شایع اما کمتر شناخته‌شده بیماری قلبی در زنان می‌توان به تنگی نفس یا خستگی غیرعادی اشاره کرد و همین تفاوت در بروز علائم باعث می‌شود بیماری‌های قلبی در زنان دیرتر تشخیص داده شده و در نتیجه با نرخ مرگ‌ومیر بالاتری همراه شوند. عوامل خطر بیماری قلبی در زنان تفاوت چندانی با مردان ندارد و شامل فشار خون بالا، سابقه خانوادگی، افزایش سن، کلسترول بالا (به‌ویژه کلسترول بد LDL) و پایین بودن کلسترول خوب (HDL) می‌شود.
وی افزود: دیابت از جمله فاکتورهای پرخطر برای هر دو جنس است، اما مطالعات نشان داده‌اند که زنان دیابتی بیشتر در معرض بیماری‌های عروق کرونر قرار دارند و سرعت پیشرفت بیماری و میزان مرگ‌ومیر در آن‌ها بالاتر است. به همین دلیل دیابت در زنان به‌عنوان یک عامل خطر قوی‌تر شناخته می‌شود و توجه به علائم غیرمعمول و تشخیص زودهنگام بیماری قلبی در زنان می‌تواند نقشی حیاتی در کاهش مرگ‌ومیر ایفا کند.

رابطه مستقیم یائسگی با بیماری قلبی در زنان
این متخصص قلب و عروق هشدار داد: زنان پس از یائسگی بیشتر در معرض ابتلاء به بیماری‌های قلبی قرار می‌گیرند که یکی از دلایل اصلی این موضوع، افزایش چاقی شکمی در این دوران است. پیش از یائسگی، چربی بدن زنان عمدتاً در نواحی باسن و زیر پوست تجمع می‌یابد، اما پس از آن، با تغییرات هورمونی، الگوی توزیع چربی تغییر کرده و بیشتر به ناحیه شکم منتقل می‌شود. این نوع چاقی با افزایش خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی ارتباط مستقیم دارد.
افتخار زاده تصریح کرد: یکی از عوامل مؤثر در این روند کاهش سطح هورمون استروژن در بدن است و استروژن نقش مهمی در کنترل فشار خون، کاهش التهاب و بهبود پروفایل چربی خون دار. همین ویژگی‌ها سبب می‌شود زنان پیش از یائسگی تا حدی در برابر بیماری‌های قلبی محافظت شوند؛ با این حال پس از قطع ترشح طبیعی استروژن، این اثر محافظتی کاهش می‌یابد.
وی تاکید کرد: تجویز استروژن به عنوان درمان جایگزینی پس از یائسگی می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی را کاهش دهد، اما استروژن مصنوعی نمی‌تواند همان اثر استروژن طبیعی را داشته باشد و امروزه استفاده از درمان جایگزینی هورمونی برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی در زنان یائسه به‌طور گسترده زیر سوال رفته است؛ هرچند در برخی موارد خاص مانند یائسگی زودرس ممکن است همچنان مزایایی داشته باشد.
تغییر سبک زندگی بعد از یائسگی
این متخصص قلب و عروق خاطر نشان کرد: زنان پس از یائسگی با اصلاح سبک زندگی از خود در برابر بیماری‌های قلبی محافظت کنند. رعایت رژیم غذایی سالم شامل مصرف فیبر بالا، کاهش مصرف چربی‌های حیوانی، کنترل کالری دریافتی و پرهیز از چاقی از جمله اقدامات مؤثر است؛ همچنین انجام فعالیت بدنی منظم حداقل 150 دقیقه در هفته، نقش مهمی در حفظ سلامت قلب دارد.
وی افزود: استرس یکی دیگر از عوامل خطر مهم در زنان است که اثرات منفی استرس بر قلب در زنان حتی بیش از مردان است و برای کاهش استرس، روش‌هایی مانند ورزش، یوگا، مدیتیشن یا مشاوره روان‌شناسی می‌توانند بسیار کمک کننده باشند.
افتخار زاده مطرح کرد: بررسی منظم وضعیت سلامت نیز ضروری است و کنترل دوره‌ای فشار خون، قند خون و چربی‌های خون باید به‌طور منظم انجام شود و در صورت نیاز داروهای کاهنده کلسترول یا کنترل دیابت و فشار خون توسط پزشک تجویز گردد.
وی در ادامه گفت: همچنین توجه به سابقه فشار خون بارداری در زنان است، زنانی که در دوران بارداری دچار پرفشاری خون شده‌اند، در آینده بیشتر در معرض ابتلاء به فشار خون مزمن قرار دارند، به همین دلیل پیگیری مداوم این افراد پس از بارداری ضروری است.

کم‌تحرکی باعث افزایش بیماری‌های قلبی می‌شود
این متخصص قلب و عروق اظهار داشت: بسیاری از زنان به‌ویژه پس از یائسگی، دچار مقاومت به انسولین می‌شوند، وضعیتی که نه تنها زمینه‌ساز چاقی شکمی است، بلکه خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی و عروقی و همچنین سکته‌های مغزی را به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
وی ادامه داد: سبک زندگی کم‌تحرک یکی از عوامل اصلی بروز این وضعیت است و بسیاری از زنان به‌ویژه در محیط‌های کاری مانند مشاغل اداری یا پشت میز، فعالیت فیزیکی کمی دارند. این بی‌تحرکی مزمن می‌تواند به مرور زمان منجر به اختلالات متابولیک، ضعف عملکرد قلب و بروز بیماری‌های قلبی در سنین پایین‌تر شود.
این متخصص قلب و عروق تصریح کرد: زنان از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت پرهیز کنند، حرکت دادن منظم پاها، ترک صندلی هر نیم ساعت، و پیاده‌روی‌های کوتاه در فواصل کاری می‌تواند نقش مؤثری در کاهش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی و همچنین پیشگیری از تشدید بیماری‌هایی نظیر واریس داشته باشد.
افتخار زاده در رابطه با مراقبت از سلامت قلب در دوران بارداری اظهار داشت: در این دوران فشار بر سیستم قلبی _ عروقی افزایش می‌یابد و رعایت نکات بهداشتی و سبک زندگی سالم برای مادران باردار اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. انجام فعالیت بدنی سبک و منظم، تغذیه مناسب، کنترل وزن و فشار خون، و پایش وضعیت متابولیک از جمله اقداماتی است که می‌تواند از بروز عوارض قلبی در این دوران پیشگیری کند.

توجه به سلامت قلب در دوران بارداری حیاتی است
این متخصص قلب و عروق افزود: بارداری یکی از حساس‌ترین دوران‌های زندگی زنان است که با تغییرات گسترده فیزیولوژیکی همراه است؛ در این دوره برخی بیماری‌های خاص قلبی و عروقی ممکن است بروز پیدا کنند یا تشدید شوند؛ بنابراین پایش سلامت قلب در زنان باردار اهمیت ویژه‌ای دارد.
فشار خون یکی از بیماری‌های شایع دوران بارداری
افتخار زاده اظهار داشت: یکی از بیماری‌های شایع دوران بارداری، فشار خون بالا در بارداری است که در صورت عدم کنترل می‌تواند منجر به بروز عوارض جدی برای مادر و جنین شود. به گفته پزشکان، فشار خون باید به‌طور منظم در طول بارداری کنترل شود و در صورت افزایش بیش از حد، درمان دارویی با روش‌های مخصوص بارداری آغاز گردد.
وی خاطر نشان کرد: نوعی نارسایی عضله قلب به نام کاردیومیوپاتی (یعنی ضخیم شدن ماهیچه قلب، که این ضخیم شدن باعث می‌شود قلب نتواند خون را به بقیه بدن پمپاژ کند) بارداری است که در اواخر بارداری یا پس از زایمان بروز پیدا می‌کند؛ یکی از علائم هشداردهنده این بیماری، تنگی نفس شدید و پیش رونده است. هرچند درجات خفیف تنگی نفس به دلیل بالا رفتن دیافراگم و کاهش ظرفیت ریوی طبیعی است اما در صورت تشدید آن، بررسی‌های تخصصی ضروری است.
این متخصص قلب و عروق متذکر شد: تغییرات هورمونی بارداری می‌تواند موجب احتباس آب و نمک در بدن شود که منجر فشار بیشتر به سیستم قلبی _ عروقی وارد کرده و زنان باردار باید از مصرف نمک اضافی پرهیز کنند و رژیم غذایی کم‌نمک داشته باشند.
افتخار زاده در پایان توصیه کرد: ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و پایش مداوم فشار خون و وضعیت قلب، سه اصل اساسی برای حفظ سلامت مادر و جنین در دوران بارداری هستند؛ همچنین هرگونه علائم غیرعادی مانند تنگی نفس، ورم شدید یا درد قفسه سینه برای بانوان باردار ایجاد شد به سرعت به پزشک متخصص مراجعه کنند.