پیام مازند - ایسنا / لایروبی رودخانه‌ها علاوه بر کنترل سیل با هدف حفاظت رودخانه‌ها در مقابل تعرض به حریم و بستر آنها، کاهش خسارات احتمالی سیلاب، بهبود وضع زندگی ساکنان حاشیه رودخانه‌ها و هدایت پتانسیل‌های موجود در منطقه به سوی توسعه پایدار صورت می‌گیرد.
لایروبی رودخانه‌ها یکی از مجموعه اقدامات مورد نیاز برای حفاظت، ساماندهی رودخانه‌ها و کنترل سیلاب است که صرفاً برای رفع انسدادهای ایجاد شده در مسیر تخلیه رودخانه‌ها به پایانه خود دریا کاربرد دارد.
در مازندران حدود 120 شاخه رودخانه با حدود سه میلیارد و 760 میلیون مترمکعب برآورد آبی درسال وجود دارد که برنامه ریزی دوره‌ای برای لایروبی این رودخانه در بازه زمانی مشخص شده توسط شرکت آب منطقه‌ای ضرورتی انکارناپذیر است.
در این بین، رودخانه هراز در شهرستان آمل، بعنوان یکی از پرآب و خروشان‌ترین رودخانه‌ها در مازندران و شمال کشور محسوب می‌شود که از ارتفاعات کوه دماوند سرچشمه می‌گیرد.
این رودخانه به تنهایی با ظرفیت سالانه 537 میلیون مترمکعب، در مسیر185 کیلومتری خود از دامنه‌های بام ایران تا مسیرهای پایین دست، باعث حیات بخشیدن بی‌منت به حاشیه‌نشیان خود تا رسیدن بدون مهار به دریای خزر می‌شود.
در کنار نعمات بی‌شمار آورده‌های رودخانه هراز، خسارت ناشی از طغیان و سیلابی شدن این رودخانه در طول سال کم نیست.
وقوع سیلاب‌های ویرانگر سالهای اخیر به باغات سیاه ریشه، مزارع پرورش ماهی و روستاهای پایین دست بخش لاریجان، انگشت اتهام را به سمت لایروبی نشدن این رودخانه پرآب درمسیر جاده هراز نشانه برده است.
احمد افرازه، دهیار روستای وانا از توابع بخش لاریجان شهرستان آمل به ایسنا گفت: با وجود ظرفیت‌های بسیار فراوانی که رودخانه هراز برای توسعه گردشگری، باغات سیاه ریشه دربخش لاریجان دارد، آب شدن ناشی از برف‌های بهاره و حتی تابستانه، در چند سال گذشته متاسفانه باعث وقوع سیلاب‌های طغیانگر و خرابی‌های بسیار در این بخش شده است.
وی افزود: برای نمونه در سال گذشته و حتی بهار امسال، وقوع چندین بار سیل ناگهانی، خرابی‌های زیادی ازجمله چندین سردهنه، پل‌های میان بند و کوچک، زیرساخت‌های ورودی روستا و حتی شهر گزنک، چندین مزرعه پرورش ماهی و بیش از 100 هکتار خسارت به باغات سیاه ریشه روستاهای پایین دست و درمسیر رودخانه هراز برجای گذاشته است.
دهیار روستای وانا لاریجان، درعین حال، بیشترین مسیرهای درگیر سیل در بخش لاریجان را عمدتا روستاهایی که درحاشیه رودخانه هراز واقع شدند و انباشت آورده‌های کوهی و سنگی زیادی در آن مسیرهای وجود دارد، اعلام کرد و افزود: متاسفانه لایروبی نشدن مسیراصلی رودخانه هراز، در زمان وقوع سیل، برای خروجی حجم چند برابری آب، باعث هدایت حجم سیلاب از مسیرهای فرعی به سمت باغات، مزارع پرورش ماهی و روستاهای در مسیر رودخانه می‌شود.
افرازیده، اقدام لایروبی رودخانه هراز توسط شرکت آب منطقه‌ای مازندران درمحدوده شهرک گزنک تا وانا را اقدام ارزشمند و مورد نیاز منطقه دانست و گفت: قطعا با لایروبی، ادامه مسیر به سمت پایین دست، خسارت‌های میلیاردی هرساله دراین بخش کاسته خواهد شد.
پل وانا، تا شهرگزنک، گام اولیه برای لایروبی رودخانه هراز
هرچند لایروبی کردن رودخانه هراز با وجود خروشان و پرآب آن سختی خاص خودش را دارد، اما ثمرات آن شیرین‌تر از خسارت‌های جبران ناپذیران آن است.
کارشناسان معتقدند بازگشایی و لایروبی بستر رودخانه‌ها به ویژه در دهانه پل‌ها، ساحل‌بندی و دیوارکشی حریم رودخانه‌ها و ایجاد بندهای تاخیری در مسیرهای حادثه خیز از راهکارهای موثر کنترل سیلاب است.
از همین رو شرکت آب منطقه ای مازندران، آستین همت را بالا زده و فاز نخست لایروبی رودخانه هراز را از نقطه سیل‌گیر آن شروع کرده است.
مدیر امور منابع آب شهرستان آمل گفت: شهرستان آمل به لحاظ موقعیت جغرافیایی و قرارگیری در دماوند کوه دماوند و میزان بالای بارش‌های سالانه برف و باران، شرایط زمین شناسی و وضعیت توپوگرافی خشن و کوهستانی و شیب تند، یکی از مناطق در معرض سیل هر ساله محسوب می‌شود.
مهدی صدیقی، بیشترین مشکلات ناشی از سیلابی شدن رودخانه هراز را ناشی از ذوب شدن برف و هدایت روان آب‌ها در اواخر بهار و اوایل تابستان هرسال اعلام کرد و افزود: این وضعیت بطور مستقیم وابسته به میزان تولید رواناب و سیلاب‌های در بالادست، افزایش حجم آب رودخانه هراز درمسیر پایین دست می‌شود.
وی اضافه کرد: با توجه به وضعیت سیل‌خیزی و ضروت لایروبی که رودخانه هراز در حوزه بخش لاریجان داشت، شرکت آب منطقه‌ای مازندران، با انتخاب پیمانکار و کنترل وضعیت سیلابی رودخانه، لایروبی حدود دو کیلومتر از پل وانا تا قبل از شهر گزنک را انجام داده که رضایت باغداران و اهالی منطقه را نیز به همراه داشته است.
مدیر امور منابع آب شهرستان آمل، با بیان اینکه برای لایروبی مسیرهای دیگر رودخانه هراز نیازمند اعتبارهای مشخص شده است و باید به موقع تخصیص آن انجام و پیمانکار نیز انتخاب شود، تصریح کرد: انتظار است با توجه به وضعیت رودخانه هراز، اهمیت و ارزش بالای آن برای مردم منطقه، لازم است، شهرستان آمل و رودخانه هراز به‌صورت ویژه دیده شود و با تدوین و اجرای یک برنامه دقیق عملیاتی جهت مهار و کنترل سیلاب‌های آن اقدام شود.
حدود هفت هزار کیلومتر طول رودخانه‌های مازندران است و با توجه به فصل پربارشی پاییز و زمستان و حتی بهار، صدور بخشنامه‌های نسبت به افزایش احتمال و قوع سیلاب در مناطق کوهستانی و پایین دست، همواره هشدار داده می‌شود. از این رو ایجاد آمادگی و انجام اقدامات فنی و پیشگیرانه برای مقابله با سیلاب‌های احتمالی مبتنی بر تجربیات سیلاب‌های اخیر بسیار حائز اهمیت و ضروری و باید مورد توجه جدی مسئولان استان قرار گیرد، و نشود فقط به زمانی که سیلاب مخربی جاری و فاجعه‌ای به بار آورد و توجه همگان تنها به اقدامات روبنایی جلب و تا سیل بعدی خدانگهدار همراه باشد.