پیام مازند - این روزها گمانه‌زنی‌های بسیاری پیرامون کابینه احتمالی مسعود پزشکیان مطرح می‌شود. در این گزارش به بررسی وزرا و معاونین احتمالی دولت پرداخته شده است.
روزنامه خراسان نوشت: چهار روز از اعلام رسمی پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری زودرس می گذرد و حالا با فروکش کردن موج پیام های تبریک داخلی و خارجی، بازار گمانه زنی بر سر اعضای احتمالی دولت پزشکیان داغ شده و رسانه ها سعی دارند تا می توانند از اتاق فکر پزشکیان برای رسیدن به گزینه های او در دولت چهاردهم اطلاعات بیشتری کسب کنند. قبل از بررسی گزینه های احتمالی برای پست های کابینه چهاردهم توضیح برخی موضوعات ضروری است. اول این که می دانیم برخی وزرا در هر دولتی با هماهنگی نهادهای عالی انتخاب می شوند مثلا این عرف در همه دولت ها بوده که وزرای خارجه، اطلاعات، کشور و دفاع با موافقت رهبر انقلاب به مجلس معرفی یا منصوب می شوند با این حال وزیر دفاع به دلیل این که باید حتما از میان نظامی ها باشد با همفکری ستادکل نیروهای مسلح انتخاب می شود. وزیر دادگستری نیز بر اساس اصل 160قانون اساسی از میان کسانی که رئیس قوه قضاییه به رئیس‌جمهور پیشنهاد می‌کند، انتخاب می‌شود.
از سوی دیگر مسعود پزشکیان اگرچه در جریان تبلیغات انتخاباتی، خود را فردی غیرحزبی معرفی کرده که با همه جریان‌های سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا کار می‌کند اما نمی شود پایگاه اصلاحات را از وی جدا دانست. حضور 4 ساله در دولت دوم خاتمی از یک سو و حمایت اصلاح طلبان از وی برای انتخاب در 5 دوره مجلس از سوی دیگر، از او یک چهره کاملا اصلاح طلب ساخته که باعث شد در فهرست سه نفره نامزدهای این جریان برای انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم نیز قرار گیرد. بر همین اساس قطعا او در انتخاب کابینه خود بیشترین نگاهش به جبهه اصلی حامی او یعنی اصلاح طلبان است به ویژه در مورد پست ها و وزارتخانه هایی که حساسیت های کمتری دارند. با این حال می توان امیدوار بود کابینه پزشکیان مملو از افراد حزبی یا به صورت مطلق از یک جریان نباشد حتی این پیش بینی وجود دارد که چند نفر از کابینه دولت سیزدهم نیز بتوانند به دولت بعدی راه پیدا کنند .موضوع دیگر در کابینه پزشکیان جایگاه اقوام ایرانی به ویژه کردها و اهل سنت است.
رئیس جمهور منتخب در جریان تبلیغات انتخاباتی از نبود سیاست‌مداران و مدیران اهل سنت و کرد در مناصب بالای دولتی انتقاد کرد و حتی در میزگرد فرهنگی خود در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران تاکید داشت که یک فرد اهل سنت نمی‌تواند در جمهوری اسلامی به مقام‌هایی چون وزارت برسد و بخشی از نارضایتی آن ها از نظام از همین احساس تبعیض حاصل می‌شود. مشخص نیست که او قصد دارد به این وعده خود عمل کند یا خیر اما اگر چنین باشد می‌توان انتظار داشت که دست‌کم یک کرد یا بلوچ یا ترکمن اهل سنت در کابینه او حضور داشته باشد که می تواند این حضور در سطح معاون رئیس جمهور باشد. یکی دیگر از مسائلی که پزشکیان در کمپین انتخاباتی خود بر آن تاکید داشت لزوم حمایت بیشتر از زنان و دفاع از آن ها در مقابل اقداماتی که امنیت و آرامش روانی آن ها را به خطر انداخته، است. او همچنین افزوده بود که زنان در جامعه ایران به حق خود نمی‌رسند و باید بیشتر برای حضور آن ها در جامعه فضاسازی کرد. در چنین صورتی ممکن است او پس از محمود احمدی نژاد دومین رئیس جمهور ایران باشد که در کابینه خود وزیر زن معرفی می کند.
تحلیف «پزشکیان» بین 12 تا 15 مرداد
علیرضا سلیمی سخنگوی هیئت رئیسه مجلس خبر داد که مراسم تحلیف نیمه اول مرداد، احتمالاً بین 12 تا 15 مرداد برگزار می‌شود و بلافاصله پس از مراسم تنفیذ، رئیس جمهور دو هفته فرصت دارد تا کابینه پیشنهادی خود شامل 18 وزیر را به مجلس معرفی کند. مجلس نیز یک هفته وقت بررسی داشته و پس از آن ظرف دو تا سه روز جلسات رای اعتماد برگزار می شود و دولت جدید شکل می گیرد که می تواند هفته اول شهریور ماه باشد. بر این اساس، شنیده های روزنامه خراسان درباره گزینه های احتمالی برای حضور در چهاردهمین دولت جمهوری اسلامی ایران را که صرفا ناشی از گمانه زنی رسانه ها و مطالب غیررسمی و غیرقطعی در محافل سیاسی است، در ادامه می خوانید :
گمانه زنی ها حول و حوش معاون اولی
به نظر می رسد مهم ترین عنوان در هر دولتی پس از رئیس جمهور، معاون اول باشد با این حال این پست مهم که معادل نخست وزیر محسوب می شود در سال های اخیر برای هماهنگی در بخش های اجرایی و به ویژه فرماندهی اقتصادی به کار گرفته می شود. گمانه زنی ها حول و حوش معاون اولی دولت چهاردهم بر روی علی طیب نیا وزیر اقتصاد دولت اول روحانی که در هفته آخر انتخابات تلاش زیادی در کمپین پزشکیان داشت و محمد شریعتمداری وزیر بازرگانی دولت خاتمی و وزیر کار و معاون اجرایی دولت های روحانی می گردد هرچند برخی هم نام محمد رضا عارف معاون اول دولت اصلاحات را به میان می آورند .
جایگاه ظریف در دولت چهاردهم
خیلی ها این روزها به دنبال این هستند که محمد جواد ظریف چه آینده ای در دولت چهاردهم دارد. او به تازگی در گفت و گو با ایسنا تصریح کرد دنبال پست و مقام نیست و می خواهد مشاوره به رئیس جمهور بدهد اما بعید است پزشکیان به راحتی دست از سر ظریف که در این انتخابات نقش مهم و تاثیرگذاری داشت، بردارد . برای ظریف جایگاه دولتی مشخصی نمی توان در نظر گرفت چراکه او 8 سال وزارت خارجه را تجربه کرده و حالا با نقشی که داشته نمی تواند تنها وزیر خارجه بشود همان طور که شایعه رفتن او به نیویورک و نمایندگی ایران در سازمان ملل هم اصلا جدی نیست. شنیده های ما حاکی است او فرمانده دیپلماسی در دولت آینده است و احتمالا پستی با عنوان معاون سیاسی رئیس جمهور برای او درنظر بگیرند تا دستگاه های مربوطه را راهبری کند و رئیس جمهور بتواند از مشورت های او بهتر بهره بگیرد.
عراقچی، سکاندار دستگاه دیپلماسی؟
مهم ترین وزارتخانه می تواند وزارت خارجه باشد. ظاهرا این وزارتخانه تنها یک گمانه دارد و آن سید عباس عراقچی معاون ظریف در دولت قبل و مسئول مذاکرات پرونده هسته ای است که در سال های دور از وزارت خارجه عنوان دبیر شورای راهبردی روابط خارجی را یدک می کشید.
گزینه های دفاع و رئیس دفتری
ریاست دفتر رئیس جمهور اگرچه وزارت نیست اما کم از وزارت هم ندارد و به نوعی حلقه ارتباط رئیس جمهور با همگان است. در دولت های پس از انقلاب رئیس دفتر رئیس جمهور همواره افرادی بوده اند که قرابت فکری و حتی فامیلی با رئیس جمهور داشته و به نوعی امین ترین هستند. گفته شده عبدالعلی زاده وزیر مسکن دولت خاتمی و رئیس ستاد پزشکیان محتمل ترین گزینه است و در کنار او نام افرادی همچون آذری جهرمی وزیر ارتباطات دولت روحانی و از موثرترین افراد در کمپین تبلیغاتی پزشکیان نیز به گوش می رسد. صالحی امیری وزیر ارشاد دولت روحانی نیز سومین فردی است که در میان گزینه های ریاست دفتر رئیس جمهور مطرح است. وزارت دفاع اگرچه در دولت است اما با هماهنگی ستادکل نیروهای مسلح و موافقت رهبر انقلاب تعیین می شود. شنیده ها حاکی است گزینه مطرح امیر سرتیپ نصیرزاده جانشین رئیس ستادکل نیروهای مسلح است هرچند حبیب ا... سیاری که شاید محبوب ترین افسر ارتشی در کشور به شمار رود و الان معاون هماهنگ کننده فرمانده ارتش است نیز می تواند گزینه دیگری باشد. در این میان از امیر شهرام ایرانی فرمانده موفق نیروی دریایی ارتش هم برای وزارت دفاع یاد می شود. ایرانی از کردهای سنندج است و می تواند وعده پزشکیان در مورد سپردن برخی پست های مهم به اقوام را هم پوشش دهد. برای معاون پارلمانی رئیس جمهور نیز از عبدالکریم حسین زاده نماینده اهل سنت مجلس از نقده و اشنویه یاد می شود که می تواند یکی دیگر از وعده های پزشکیان را محقق کند. محمد دامادی نماینده فعلی ساری در مجلس از دیگر گزینه های معاون پارلمانی است.
گزینه های وزارت ارتباطات و ارشاد
وزارت ارتباطات نیز با توجه به وعده های پزشکیان در مورد فضای مجازی از اهمیت زیادی برخوردار شده است. برای این پست آذری جهرمی کاندیداست و البته از جهانگرد معاون وزیر ارتباطات در دولت های اصلاحات و روحانی نیز سخن به میان می آید. گزینه های اصلی برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سید عباس صالحی و البته حسین انتظامی است که از افراد نزدیک به علی لاریجانی بوده و سابقه معاونت وزارت ارشاد را هم دارد هرچند امروز مردم او را به عنوان کارشناس صریح در میزگردهای فرهنگی رقابت های انتخاباتی می شناسند.
فرمانده اقتصادی دولت چه کسی است؟
برای وزارت اقتصاد علی طیب نیا همچنان گزینه اصلی است چراکه او قرار است فرمانده اقتصادی دولت باشد اگرچه از نام طیب نیا به عنوان گزینه سازمان برنامه و بودجه هم یاد می شود. سازمان برنامه یک نامزد دیگر به نام ستاری فر دارد که زمان خاتمی رئیس این سازمان بود. همچنین حمید پورمحمدی هم که سال ها معاون رئیس سازمان در دولت های مختلف بوده، مطرح است. درباره وزارت صنعت، معدن و تجارت یا همان صمت نام سید حسین هاشمی استاندار تهران در دولت روحانی به گوش می رسد و برای وزارت کار فعلا نام میدری معاون وزیر کار در گذشته که به عنوان مشاور اقتصادی، پزشکیان را در میزگرد اقتصادی همراهی کرد، شنیده می شود. معاون علمی و فناوری رئیس جمهور دیگر پستی است که نام جواد آذری جهرمی درخصوص آن نیز به گوش می رسد هرچند سورنا ستاری که مسئولیت این معاونت را در دولت روحانی و سال اول دولت رئیسی بر عهده داشت هم گزینه جذابی محسوب می شود .
گزینه های وزارت کشور و اطلاعات
وزارت کشور فعلا گزینه ای جز مجید انصاری و مقیمی استاندار سابق تهران و معاون سیاسی وزیر کشور در زمان روحانی ندارد اگرچه این وزارتخانه نیز باید با موافقت رهبری سکاندار خود را بشناسد. وزارت اطلاعات یک ویژگی مهم دارد و آن این که وزیرش باید حتما به درجه اجتهاد در علوم حوزوی رسیده باشد. فعلا گزینه این وزارتخانه شخصیت جالبی به نام محسن اسماعیلی است که اگرچه معمم محسوب نمی شود اما اجتهاد دارد و این اجتهاد به تایید شورای نگهبان برای حضور در مجلس خبرگان رهبری هم رسیده است. اگر حضور او در وزارت اطلاعات نهایی شود می تواند جالب توجه باشد .
حضور اعضای دولت سیزدهم در دولت چهاردهم؟
وزارت ورزش و جوانان در حوزه مخاطب، از پر مخاطب ترین هاست. برای این حوزه نام هایی چون دادکان رئیس اسبق فدراسیون فوتبال و حتی کیومرث هاشمی وزیر فعلی ورزش و جوانان به گوش می رسد. سید علی آقازاده معاون وزارت ورزش و جوانان دولت قبل نیز از دیگر گزینه هاست .شاید حضور اعضای دولت رئیسی در دولت پزشکیان عجیب به نظر برسد اما در شنیده ها و بررسی های رسانه ای ما تاکنون نام عزت ا... ضرغامی برای وزارت گردشگری و محمد اسلامی برای سازمان انرژی اتمی بیش از بقیه به چشم می خور د و شانس کمی برای ابقا ندارند. ضرغامی توییت خوبی در حمایت از پزشکیان منتشر کرد و اسلامی نیز سابقه وزارت راه دوره روحانی را در کارنامه خود دارد.
گزینه های وزارت علوم و بانک مرکزی
همچنین علی اکبر صالحی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی نیز از گزینه های وزارت علوم است. سعید اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت در زمان روحانی هم از گزینه های تصدی همین سازمان است. می توانیم برای اولین بار شاهد حضور یک سخنگوی زن برای دولت باشیم. حمیده زرآبادی نماینده سابق قزوین در مجلس که حضور و ثبت نامش در انتخابات ریاست جمهوری اخیر خبر ساز شد، فعلا سخنگوی ستاد انتخاباتی پزشکیان است و این می تواند مقدمه ای برای سخنگویی او در دولت به شمار رود. همچنین از ناصر همتی برای پست ریاست بانک مرکزی با توجه به عملکرد خوبش در دولت قبل یاد می شود و محسنی بندپی به همراه امیدوار رضایی را از گزینه های وزارت بهداشت می دانند و برای معاونت اجرایی رئیس جمهور نام هایی همچون مهرعلی زاده و افشانی شهردار سابق تهران به گوش می رسد. آن چه گفته شد گمانه زنی های رسانه ای و شنیده های روزنامه خراسان در خصوص کابینه احتمالی آینده بود و باز هم تاکید می کنیم این ها غیرقطعی و غیررسمی بوده و رئیس جمهور منتخب باید بتواند با دستانی باز و بدون فشارهای سیاسی مختلف همکارانی انتخاب کند که راه را بهتر طی کنند و وعده های داده شده او به مردم را محقق سازند. برای همین باید حداقل سه هفته دیگر صبر کرد و دید فهرست پیشنهادی پزشکیان برای دولت چهاردهم چه خواهد بود.
***
برای نخستین بار در تاریخ انقلاب اتفاق می افتد؟/ دو گزینه غیر مسلمان در کابینه پزشکیان
دیده بان ایران نوشت: یکی از مواردی که پزشکیان در دوران رقابت های ریاست جمهوری خود بر آن تاکید ویژه داشت، استفاده از اقوام و مذاهب در امور مدیریتی کشور بود، برخلاف اینکه عده ای از مخالفان وی این اظهارات را موضوعی صرفا تبلیغاتی برای جذب آرای مردم مختلف ایران تعبیر می کنند اما حقیقت این است که پزشکیان می تواند برای نخستین بار در تاریخ بعد از انقلاب نه تنها از گزینه های مختلف در حوزه اقوام و مذاهب بهره ببرد، بلکه با دو چهره سیاسی، مدیریتی از ادیان توحیدی غیر مسلمان نیز روبه روست که هم آن ها را به خوبی میشناسد و هم اینکه سابقه مدیریتی آن ها نشان میدهد که می توانند چنین نقشی را در کابینه او ایفا کنند، چنانچه پزشکیان در ساختار دولت از آن ها بهره جوید قطعا سرو شکلی کاملا متفاوت با تمام دولت های اصلاح طلب و اصولگرا به دولت خود میدهد و عنوانی جدای از این جناح بندی های سیاسی پیدا می‌کند و تاریخ بعد از انقلاب دچار تحولی عظیم از این حیث خواهدشد. جالب اینکه آن ها می توانند مسئولیت هایی را در کابینه داشته باشند که متفاوت از وزارت باشد و در گیرودار مخالفت های برخی چهره های خاص و تندرو در مجلس و رای عدم اعتماد نیز قرار نگیرند.

اسفندیار اختیاری
یکی از این شخصیت ها که برخی رسانه ها وی را با عنوان پدر شرکت های دانش بنیان ایران مطرح می کنند، کسی است که 16 سال در کنار عضویت در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس به عنوان رئیس کمیته پژوهش و فناوری مجلس شناخته می شود و اتفاقا که در تمامی این 16 سال با پزشکیان در پارلمان هم قطار و آشنا بوده اند. اسفندیار اختیاری طراح اصلی قانون شرکت های دانش بنیان و جهش تولید دانش بنیان به شمار میاید، او که خود نیز خلبان است، رئیس فراکسیون هوا فضا و هوانوردی، رئیس پردیس علم و فناوری و مرکز هوانوردی آن، عضو هیئت امنای فناوری کشور بوده است. اگرچه اسفندیار اختیاری به دلیل برخی اظهار نظرها درباره حوادث دوسال گذشته برای نمایندگی زرتشتیان رد صلاحیت شد، اما آنقدر چهره موجه ای بود که روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی و فناوری دولت کنونی بلافاصله بعد از محرومیت اختیاری از مجلس، وی را به عنوان مشاور خود منتصب کرد و علاوه برآن او اکنون در ردای رئیس کمیته ارتقا ظرفیت های قانونی حوزه اقتصاد دانش بنیان در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مشغول به کار است. با توجه به سوابق وی در مقوله شرکت‌های دانش بنیان و همین طور معاونت علمی و فناوری، باید اسفندیار اختیاری را در دولت پزشکیان یکی از گزینه های معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور دانست، هرچند که بعضی به دلیل سابقه علمی و دانشگاهی اش به وزارت علوم نیز اشاره دارند. انتخاب وی می تواند شجاعت بزرگی از سوی پزشکیان به شماربیاید. 
سپنتا نیکنام
چهره نام آشنای دیگر کسی است که در همایش تبلیغاتی برج میلاد که با حضور شخص پزشکیان و ظریف همراه بود، برای ایراد سخنرانی دعوت شد و البته در گفته هایی متفاوت و احساسی همراهی اش با پزشکیان را نیز اعلام کرد و اتفاقا که اظهارات او مورد توجه رسانه ها قرار گرفت. همانطور که اخیرا توئیت تبریک او بابت ریاست جمهوری پزشکیان در رسانه های مختلف دست به دست می شود. سپنتا نیکنام آن گزینه نام آشناست. چهره ای جوان و البته خوش سخن و شناخته شده برای بسیاری در کشور که عضویتش در شورای شهر یزد علی رغم رای مردم این شهر به دلیل زرتشتی بودنش برای ماه ها معلق ماند و در دوره ای تبدیل به یکی از بحران های ملی شد، از پافشاری و مخالفت شورای نگهبان علیه او تا تلاش های اسفندیار اختیاری نماینده وقت زرتشتیان برای بازگشت وی به شورای شهر و تثبیت قانون شوراها در مجلس و کشاندن کار به مجمع تشخیص مصلحت نظام تا سپنتا با رای مثبت مجمع تشخیص مصلحت نظام، بعد از این قانون مجدد به شورای شهر بازگردد. سپنتا نیکنام در دوره های چهارم و پنجم عضو شورای شهر یزد بود. البته زمانی که برای شورای شهر تهران نامنویسی کرد رد صلاحیت شد، اما اینروزها با حضور مسعود پزشکیان برای رقابت های ریاست جمهوری دوباره نامش بر سر زبان ها افتاده است.
از دولت روحانی به بعد نقشی در کابینه ها با عنوان دستیار ویژه رئیس جمهور در اقوام و اقلیت ها به وجود آمد، اما شخصی که حسن روحانی آن را برای این عنوان برگزید علی یونسی وزیر اطلاعات سابق بود، موضوعی که با انتقادهایی نیز همراه شد، دولت رئیسی اما در این راستا اقدام بزرگ و مثبتی انجام داد و «ماموستا عبدالسلام کریمی» را که از اهل تسنن بود، برای این سمت با عنوان «مشاور رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی» برگزید. بی تردید با توجه به یکی از اظهارنظرهای پیشین سپنتا نیکنام که معتقد بود این وظیفه باید بر عهده یکی از ادیان یا مذاهب قرار بگیرد و نه چهره های معمول سیاسی کشور ، اکنون در دوران دولت پزشکیان او میتواند نخستین کسی باشد که به عنوان پیرو یکی از ادیان الهی غیر مسلمان این وظیفه در دولت را به دوش بکشد و اقوام و ادیان را با دولت پزشکیان همراه کند.
گمانه زنی ها درباره حضور و نقش این دو چهره در کابینه آینده پزشکیان در حالی مطرح می شود که اقدام رئیس جمهور منتخب می تواند راه را در این زمینه برای آینده و وجود ایرانی متحد از مجموعه تمامی افراد و عقاید و ادیان در کنار یکدیگر را به عمل تبدیل کند.