پیام مازند - خراسان /دانشمندان همچنان در حال بررسی علل بالقوه و درمان‌های ممکن برای بیماری‌های خودایمنی هستند. ما چه چیزهایی را باید درباره این بیماری‌ها بدانیم؟
سیستم ایمنی بدن ما یک روی تاریک هم دارد؛ اگرچه قرار است با مهاجمان بجنگد تا سالم بمانیم، اما گاهی به ما پشت می‌کند و به سلول‌ها و بافت‌های خودمان حمله می‌کند. آنچه «بیماری‌های خودایمنی» نامیده می‌شود، می‌تواند تقریباً هر بخش از بدن و ده‌ها میلیون نفر را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری‌ها اگرچه در زنان شایع‌ترند، ممکن است سراغ هر کسی بروند، از بزرگسال گرفته تا کودک. اگر این بیماری‌ها شما را هم درگیر کرده، بهتر است رازهای بیشتری از آن را برایتان برملا کنیم.
بازار ![]()
بیماری خودایمنی چطور خودش را نشان می‌دهد؟
این‌ها بیماری‌های مزمنی هستند که شد‌ت‌شان از خفیف تا تهدیدکننده زندگی متغیر است؛ بیش از 100نوع با نام‌های متفاوت وجود دارد؛ بسته به این که چگونه و به کجا آسیب می‌زنند. آرتریت روماتوئید و آرتریت پسوریاتیک به مفاصل حمله می‌کنند، بیماری شوگرن به خشکی چشم و دهان شناخته می‌شود. ام اس باعث ضعف عضلات و عصب‌ها می‌شود، میوزیت و میاستنی گراویس به شکل‌های متفاوتی باعث ضعف عضلات می‌شوند. لوپوس علایم بسیار متنوعی دارد؛ از راش پروانه‌ای‌شکل روی صورت، درد مفاصل و عضلات و تب گرفته تا آسیب به کلیه‌ها، ریه‌ها و قلب. این بیماری‌ها دمدمی هم هستند: حتی بیمارانی که برای مدت طولانی حال خوبی دارند ممکن است ناگهان بیماری‌شان عود کند، بی‌آن که دلیل روشنی داشته باشد.
چرا تشخیص بیماری‌های خودایمنی دشوار است؟
بسیاری از این بیماری‌ها با علایم مبهمی شروع می‌شوند که می‌آیند و می‌روند یا شبیه دیگر بیماری‌ها هستند. موارد زیادی هم علایم مشترک دارند؛ مثلاً آرتریت روماتوئید و شوگرن می‌توانند به اعضای حیاتی آسیب بزنند. تشخیص ممکن است به انجام چندین آزمایش نیاز داشته باشد؛ از جمله آزمایش‌های خون برای شناسایی آنتی‌بادی‌هایی که به‌اشتباه به بافت سالم می‌چسبند. تشخیص معمولاً بر علایم متمرکز است و شامل کنار گذاشتن علل دیگر می‌شود. بسته به بیماری، ممکن است سال‌ها طول بکشد و بیمار نزد چندین پزشک برود تا سرانجام کسی سرنخ‌ها را کنار هم بگذارد.
سیستم ایمنی چطور از تعادل خارج می‌شود؟
سیستم ایمنی انسان پیچیده است؛ نکته کلیدی این است که بتواند میان «بیگانه» و «خودی» تمایز بگذارد؛ آنچه دانشمندان آن را تحمل می‌نامند. گاه سلول‌های ایمنی یا آنتی‌بادی‌های گیج از سد می‌گذرند یا سلول‌های تنظیم‌کننده پس از نبرد نمی‌توانند سلول را آرام کنند. اگر سیستم نتواند مشکل را شناسایی و اصلاح کند، بیماری‌های خودایمنی به‌تدریج شکل می‌گیرند. بیماری‌های خودایمنی معمولاً با یک محرک آغاز می‌شوند. دانشمندان می‌گویند یک محرک «محیطی» مانند عفونت، سیگار کشیدن یا آلاینده‌ها لازم است تا بیماری را به جریان بیندازد.
درصد ابتلای زنان به بیماری‌های خودایمنی بیشتر از مردان
حدود چهار نفر از هر پنج بیمار خودایمنی زن هستند و بسیاری از آنان جوان‌اند. گمان می‌رود هورمون‌ها نقشی داشته باشند. همچنین، زنان دو کروموزوم X دارند و مردان یک X و یک Y. برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد اختلال در نحوه خاموش‌کردن کروموزوم X اضافی در سلول‌های زنانه می‌تواند آسیب‌پذیری زنان را افزایش دهد. تا چندی پیش، برای بسیاری از بیماری‌های خودایمنی جز استروئیدهای دوز بالا و داروهای سرکوب‌کننده گسترده سیستم ایمنی چیز زیادی برای ارائه وجود نداشت. امروز برخی گزینه‌های تازه، مولکول‌های خاص را هدف می‌گیرند و تا حدی کمتر باعث تضعیف ایمنی می‌شوند. با این حال، برای بسیاری از بیماری‌های خودایمنی، درمان همچنان مبتنی بر آزمون و خطاست و راهنمایی اندکی برای تصمیم‌گیری بیماران وجود دارد.