پیام مازند - نماینده مقام معظم رهبری در هندوستان گفت: تحلیل علمی فرقههای نوظهور دینی ضرورت امروز است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مازندران ؛ آیتالله حکیم الهی در نخستین همایش ملی «شورش بابیه در مازندران؛ پیامدها و تدابیر مواجهه با آن» و کنگره ملی بزرگداشت حاج مصطفیخان سورتیج در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری بر ضرورت بررسی علمی و میدانی فرقههای نوظهور دینی، به ویژه جریان بهائیت در هند، تأکید کرد و آن را زمینهساز تدوین راهبردهای هوشمندانه برای مواجهه با این جریانها دانست.
وی با اشاره به تجربه حضور بهائیت در هند افزود: هند به دلیل کثرتگرایی دینی، شکافهای طبقاتی و میراث استعماری، بستری بسیار مناسب برای شکلگیری و رشد جنبشها و فرقههای نوظهور دینی فراهم کرده است. مطالعه علمی این جریانها، شناخت دقیق مکانیزمهای جذب مخاطب و تحلیل راهبردهای تبلیغی آنان را امکانپذیر میکند.
آیتالله حکیم الهی با اشاره به یافتههای مطالعات میدانی درباره بهائیت افزود: این فرقه با استفاده از راهبردهای چندلایه، از جمله معماری مدرن معبد نیلوفر، ارائه خدمات اجتماعی و آموزشی و بهرهگیری از گفتمانسازی مدرن، در تلاش است نفوذ خود را در لایههای مختلف جامعه هند افزایش دهد.
نماینده مقام معظم رهبری در هندوستان افزود: بررسی میدانی نشان میدهد که آمار رسمی دولتی و آمار ارائهشده توسط نهادهای بهائیت اختلاف چشمگیری دارند؛ برای مثال آمار رسمی سال ۲۰۱۱ جمعیت بهاییان هند را تنها ۴۵۷۲ نفر اعلام کرده، در حالی که جامعه جهانی بهاییان بیش از دو میلیون نفر تخمین میزند که این شکاف عمیق تبلیغاتی بین ادعاها و واقعیتهای میدانی قابل توجه است.
وی همچنین درباره ساختار نهادی و برنامههای آموزشی بهائیت گفت: مطالعه میدانی نشان میدهد که این فرقه در شهرهایی مانند دهلی و لکنو، با راهاندازی مدارس و برنامههای آموزشی و فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی، شیوههای تبلیغ مستقیم و غیرمستقیم خود را دنبال کرده و تلاش دارد در میان جوامع هندو، مسلمان، بودایی و مسیحی نفوذ کند.
آیتالله حکیم الهی با مرور پیشینه تاریخی ورود بهائیت به هند اظهار داشت: این فرقه در بازه زمانی ۱۸۷۲ تا ۱۹۲۰ توسط جمالافندی و از طریق شبکههای تجاری با پارسیان (زرتشتیان هندی) وارد شبهقاره شد و سپس با آشنایی با فرهنگ ایرانی و همکاری با برخی جوامع، توانست حضور خود را تثبیت کند. در مرحله نهادینهسازی از ۱۹۲۰ تا ۱۹۶۰، ملی بهائیان هند تاسیس شد و فعالیتهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی این فرقه در شهرهای دهلی، بمبئی و حیدرآباد گسترش یافت.
نماینده مقام معظم رهبری در هندوستان تأکید کرد: بهائیت با بهرهگیری از مفاهیم مدرن مانند جهانیگرایی، عقلانیت علمی، دین بدون شریعت و فردگرایی دینی، توانسته است مخاطبان خود را در هند جذب کند. این تجربه نشان میدهد که در جوامع کثرتگرا، تحلیل دقیق ساختار نهادی، راهبردهای تبلیغی و برنامههای آموزشی فرقههای نوظهور اهمیت ویژهای دارد.
آیت الله حکیم الهی یادآورشد: بهائیت در هند با بهرهگیری از راهبردهای چندلایه، تلاش کرده است نفوذ خود را در لایههای مختلف جامعه افزایش دهد. این فرقه با استفاده از معماری مدرن معبد نیلوفر (لوتوس)، ارائه خدمات آموزشی و اجتماعی و گفتمانسازی مدرن، فعالیتهای خود را در میان جوامع هندو، مسلمان، بودایی و مسیحی گسترش داده است.
وی بیان کرد: آمارهای رسمی و آمار ارائهشده توسط خود بهائیت اختلاف چشمگیری دارند؛ این نشاندهنده شکاف تبلیغاتی میان ادعاها و واقعیتهای میدانی است.
آیتالله حکیم الهی گفت: شناخت این فرقهها و تحلیل فعالیتهای آنان، زمینه تدوین تدابیر هوشمندانه برای مواجهه مؤثر با جریانهای مشابه در دیگر کشورها را فراهم میکند و اهمیت هند را به عنوان آزمایشگاهی دینی برای پژوهشهای جامعهشناسی دین بیش از پیش روشن میسازد.
مصطفی خان سورتیچ اهل ساری در دوره قاجار زندگی میکرد و در غائلهٔ سرکوبی بابیان در جنگ قلعه طبرسی نقش بسزایی داشت.
او در کنار دارا بودن قدرت و نفوذ بسیار بالای سیاسی، انسانی وارسته بود و در سال ۱۲۷۳ هجری قمری مسجدی بزرگ و حوزه علمیه حاج مصطفی خان را در ساری بنیاد نهاد که همچنان استفاده میشود.