بزرگنمايي:

پیام مازند - ایسنا / این‌ روزها خدمات‌ زیبایی جایگاه ویژه‌ای را در سبدخانوار به خود اختصاص داده است. جایگاهی که فارغ از سن، طبقه‌ اقتصادی و موقعیت اجتماعی دامن‌گیر بخش عظیمی از افراد جامعه شده است. هزینه خدمات زیبایی در آرایشگاه‌ها و کلینیک‌های زیبایی بسته به نیاز مشتری، می‌تواند از چند صد هزار تومان تا میلیون‌ها تومان در هر نوبت متغیر باشد.
بازار پررونق عملیات زیبایی باعث شده‌ است که علاوه‌بر آرایشگران و متخصصان زیبایی، پرستاران و پزشکان عمومی هم برای ورود به این عرصه‌ پر تب‌وتاب تلاش کنند. فعالان این حوزه با تبلیغات گسترده، هر روز بر تعداد متقاضیانی که انجام خدمات‌ زیبایی برای آن‌ها تبدیل به یک نیاز اصلی شده است، می‌افزایند. عملیات زیبایی ممکن است به تزریق ژلی خاص محدود شود یا شامل کاشت‌ مژه یا ناخنی باشد که به‌طور طبیعی در بدن هر انسان وجود دارند. این در حالی است که جوان شدن و نزدیک‌تر شدن به نمادهای زیبایی از دلایلی است که مشتریان این خدمات از آن یاد می‌کنند.
عملیات زیبایی و تأثیر آن بر جامعه و افراد، مسئله‌ای پیچیده و چندوجهی است که باید از جنبه‌های مختلف روان‌شناختی، اجتماعی و فرهنگی موردبررسی قرار گیرد. آسیبی که بیشتر از هر چیزی ممکن است فرد به آن دچار شود، این است که با گسترش خدمات زیبایی و تغییرات سریع معیارهای زیبایی‌شناسی، رفتارهای اجتماعی مردم نیز با آن تغییر کند. میل به انجام عمل‌های زیبایی می‌تواند ناشی از نارضایتی از بدن و اعتمادبه‌نفس پایین باشد. این احساسات ممکن است به دلیل فشارهای‌ اجتماعی، تبلیغات رسانه‌ای و استانداردهای زیبایی نامعقول به‌وجود آید. افرادی که در معرض چنین فشارهایی قرار دارند، ممکن است به دنبال راه‌هایی برای بهبود ظاهر خود باشند تا احساس بهتری نسبت به خود پیدا کنند. با بهبود عزت‌نفس می‌توان از گرایش به جراحی‌های زیبایی در جامعه کاست. امروزه با توجه به رشد فرهنگ و حرکت جوامع به سوی مدرن شدن، ظاهر بدن در نحوه شکل‌گیری روابط اجتماعی انسان‌ها نقش مهمی پیدا کرده است و افراد در تلاش هستند تا شخصیتی سرزنش‌ناپذیر و متناسب با ارزش‌های اجتماعی روز داشته باشند.
بازار
جراحی زیبایی یکی از آخرین دستاوردهای بشر برای خلق زیبایی است که برای تغییر دادن ظاهر بدن، در غیاب بیماری، آسیب و جراحت یا بدشکلی‌های مادرزادی و ارثی می‌تواند عاملی برای بهبود کیفیت زندگی باشد. پرسش اساسی اینجاست که آیا مشتریان این بازار صرفاً قربانی یک جریان تبلیغاتی جهانی شده‌اند یا در این عملیات خدماتی دریافت می‌کنند که در بهبود کیفیت زندگی‌شان تأثیر دارد؟ میل به زیباتر شدن و کمال‌گرایی زیبایی ریشه در چه دارد؟
عملیات زیبایی می‌تواند پذیرفتنی باشند یا نباشند
امرالله ابراهیمی، عضو هیئت‌ علمی گروه روان‌شناسی سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به ایسنا می‌گوید: ازنظر روانشناسی درمان یک مشکل، رفع عارضه زیبایی‌شناختی، داینامیک گروهی و احساس نارضایتی کلی همگی می‌توانند عواملی برای دریافت خدمات زیبایی باشند.
وی می‌افزاید: برخی افراد به دلیل مشکلات پزشکی یا شرایط خاص ظاهری نیاز به این تغییرات دارند. عمل‌هایی که جنبه درمانی دارند و به‌سلامت جسمانی افراد کمک می‌کنند. برای مثال، عمل‌هایی که مشکلاتی در جویدن غذا، تنفس، یا آسیب‌های جسمانی واقعی ایجاد می‌کنند، کاملاً توجیه‌پذیر و ضروری هستند. حتی برخی از این اقدامات تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند.
عضو هیئت‌ علمی گروه روان‌شناسی سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ادامه می‌دهد: افرادی که بدشکلی‌هایی در ظاهر صورت یا بدن دارند، اگرچه عملکرد بدنشان را به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، اما مشکلات ظاهری ایجاد کرده که اصلاح آن‌ها می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی‌شان کمک کند. بررسی این موضوع نیازمند طبقه‌بندی دقیق است. این موارد نیز تا حدودی قابل توجیه هستند، حتی اگر مشکل شدیدی وجود نداشته باشد.
ابراهیمی بیان می‌کند: دسته دیگری از اقدامات زیبایی نیز وجود دارند که تنها جنبه زیباسازی دارند، شامل تزریق‌ها و جراحی‌هایی که می‌توانند تحت‌تأثیر مسائل روان‌شناختی و اجتماعی باشند. به نظر می‌رسد جامعه ما به‌شدت درگیر چنین رفتارهایی شده است.
وی ضمن تأکید بر شرکت در جلسه مشاوره قبل از عمل زیبایی بیان می‌کند: از جنبه روان‌شناختی، افرادی که نارضایتی کلی از ظاهر خود یا تصویر ذهنی از خودشان دارند «تصویر بدن یا Body Image» ممکن است به انجام چنین عمل‌هایی تمایل پیدا کنند. مشکلات روان‌شناختی نظیر اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس پایین یا تصور اشتباه از شاخص‌های زیبایی بدن می‌تواند افراد را به سمت انجام این اقدامات سوق دهد.
 عضو هیئت‌ علمی گروه روان‌شناسی سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در ادامه با اشاره به اهمیت عوامل اجتماعی می‌گوید: فشارهای ناشی از جوهای حاکم بر اجتماع، صنعت مد و فشن، شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات و گروه هم‌سن‌وسالان می‌تواند افراد را وادار به انجام این عمل‌ها کند. به این پدیده «فشار همتا» گفته می‌شود. در این حالت فرد ممکن است احساس کند که اگر چنین اقداماتی را انجام ندهد، به‌اصطلاح، امروزی نیست. این فشارها علاوه بر تحمیل هزینه‌های مالی، ممکن است نتایج مورد انتظار را نیز به همراه نداشته باشد و موجب نارضایتی مضاعف شود.
ابراهیمی تصریح می‌کند: حل این مسائل نیازمند تقویت عزت‌نفس افراد است تا بتوانند خود را به شکل طبیعی و بدون قید و شرط بپذیرند و از ظاهر خود رضایت داشته باشند. زیربنای کلی این موارد در نارضایتی کلی فرد است که نشان‌دهنده نبود حس خشنودی از خود است.
وی می‌افزاید: برخی از این رفتارها ممکن است جنبه عادت پیدا کنند و تحت اجبار قرار بگیرند. گاهی اوقات بااینکه شرایط اقتصادی و اجتماعی به فرد اجازه چنین هزینه‌هایی را نمی‌دهد از این عادت دست برنمی‌دارند، اما به‌صورت کلی این‌گونه موارد ممکن است با مراجعه به مشاوره و از طریق آموزش‌های روان‌شناختی و تقویت اعتمادبه‌نفس افراد قابل‌حل باشند.
برای مقابله با این چالش‌ها، تقویت عزت‌نفس و خودپذیری افراد ضروری است. مشاوره‌های روان‌شناختی می‌توانند به افراد کمک کنند تا با مشکلات خود بهتر کنار بیایند و از ظاهر خود رضایت بیشتری داشته باشند، همچنین ایجاد آگاهی در مورد پیامدهای منفی عملیات زیبایی و ترویج استانداردهای زیبایی متنوع و واقعی می‌تواند به کاهش فشارهای اجتماعی کمک کند. درنهایت باید توجه داشت که هر فرد حق دارد انتخاب‌های شخصی خود را بر اساس نیازها و خواسته‌های فردی‌اش انجام دهد، بدون آنکه تحت تأثیر فشارهای خارجی قرار گیرد. شناخت دقیق از خود و پذیرش آن می‌تواند کلید اصلی برای رسیدن به رضایت واقعی از زندگی باشد.
علم روانشناسی پاسخ قاطعی برای تأیید یا رد اقدامات زیبایی ندارد و هر آنچه رخ می‌دهد به درون فرد متقاضی مربوط است. سؤالی که هرکدام باید از خودمان بپرسیم این است که آیا در وضعیت فعلی و شرایط اقتصادی و اجتماعی، عمل‌های زیبایی چقدر به رشد فردی و تعالی اجتماعی‌مان کمک می‌کند. معیارهای زیبایی‌شناختی را چه گروهی از جامعه می‌توانند تعیین کنند؛ پزشکان زیبایی یا روانشناسان و جامعه‌شناسان؟