پیام مازند - خبرآنلاین / ما همیشه در احاطه ویروس‌ها و باکتری‌هایی هستیم که سلامتی‌مان را به چالش می‌کشند. از این‌رو، برخورداری از یک سیستم ایمنی قوی و مقاوم بسیار مهم است. طب سنتی چینی رویکردی کهن اما کارآمد برای تقویت سیستم دفاعی بدن ارائه می‌دهد.
این طب با بهره‌گیری از مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان، گیاهان دارویی با طبع گرم که از طحال و ریه محافظت می‌کنند، طب فشاری هدفمند برای تسکین دستگاه عصبی و عادت‌های ترمیم‌کننده مانند خواب عمیق و تحرک بدنی آگاهانه، بدن را از درون مقاوم و نیرومند می‌سازد.
سه لایه دفاعی درونی
نیکی ژانگ یو، متخصص طب سنتی چینی توضیح می‌دهد که «ژِنگ‌چی» یا انرژی حیاتی همان چیزی است که در طب نوین به آن ایمنی می‌گویند.
وقتی سطح انرژی حیاتی به حد کفایت باشد، بدن همچون سدی محکم عمل می‌کند و ویروس‌ها و عوامل بیماری‌زا را از خود دور نگه‌می‌دارد.
براساس طب سنتی چینی، سیستم ایمنی بدن از حمایت سه خط دفاعی مجزا برخوردار است:
سپر اول: وی‌چی (انرژی دفاعی)
انرژی دفاعی یا وی‌چی همان نیروی محافظی است که در سطح پوست و غشاهای مخاطی جریان دارد. این لایه بیرونی حکم اولین خط دفاعی بدن را دارد و از ورود عوامل بیماری‌زای خارجی مانند ویروس‌ها و عوامل زیان‌بار محیطی همچون باد، سرما، رطوبت یا گرما جلوگیری می‌کند.
سپر دوم: یانگ‌چی (انرژی مغذی)
انرژی مغذی از طریق شریان‌ها و مریدین‌ها (مسیرهای انرژی) جریان پیدا می‌کند و در بدن نقش حفاظتی و مغذی دارد؛ نقشی مشابه چیزی که در علم نوین به آن ماکروفاژ می‌گویند. ماکروفاژها سلول‌های کلیدی ایمنی هستند که با عفونت‌ها مبارزه می‌کنند.
سپر سوم: عملکرد اعضا
لایه دفاعی سوم به سلامت اعضای کلیدی مانند طحال، ریه‌ها و کلیه‌ها مربوط می‌شود.
اپک تایمز نوشت: در طب سنتی چینی، عملکرد طحال با سیستم گوارشی گره خورده است. افت عملکرد طحال باعث تضعیف فرایند هضم و تضعیف سیستم ایمنی می‌شود. کمبود «چی» در ریه باعث افزایش حساسیت در برابر عفونت‌های تنفسی می‌شود. کلیه‌ها مخزن «جینگ» هستند که به تولید مغز استخوان و خون کمک می‌کند و نقش بسزایی در تقویت انرژی کلی بدن و توان سیستم ایمنی دارد. این مسئله در طب مدرن نیز مورد تأیید قرار گرفته است. برای نمونه، کلیه‌ها اریتروپوئتین ترشح می‌کنند که باعث تولید گلبول‌های قرمز خون می‌شود و نقش مهمی در انتقال اکسیژن و تقویت سیستم ایمنی دارد.
در عین‌حال، کبد با سم‌زدایی و پردازش آنتی‌ژن‌ها و سیگنال‌های التهابی به حفظ تعادل ایمنی کمک می‌کند.
3 عامل کلیدی در تقویت ایمنی
ژانگ بر سه عامل کلیدی برای تقویت ایمنی تأکید دارد: تغذیه مناسب، خواب کافی و ورزش منظم.
1. رژیم‌درمانی برای تقویت ایمنی
دلیل اصلی این‌که درست غذا می‌خوریم، حفظ تعادل غذایی و پرهیز از خوراکی‌های ناسالم است. تأمین پروتئین کافی، چربی‌های سالم و فیبر خوراکی به‌ویژه حائز اهمیت است. ژانگ رژیم‌های غذایی سرشار از میوه و سبزیجات را توصیه می‌کند تا ویتامین‌های مورد نیاز بدن تأمین شود و عناصر کمیاب و کلیدی از جمله روی و سلنیوم، که برای داشتن سیستم ایمنی قوی ضروری هستند، در اختیار بدن قرار بگیرند.
استفاده مناسب از ادویه‌های تند مانند سیر باعث تقویت ایمنی بدن می‌شود. تحقیقات می‌گوید که سیر خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی دارد و به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. سیر همچنین برای کبد، کلیه‌ها و دستگاه گوارش اعم از معده و روده مفید است.
اگر خط دفاعی اول- پوست و غشاهای مخاطی که «وی‌چی» در این ناحیه جریان دارد- درهم شکسته شود، می‌توانید از رژیم‌درمانی به‌عنوان یک ترفند اضطراری استفاده کنید. ژانگ می‌گوید اگر با علائم سرماخوردگی مانند احساس لرز مواجه شدید، نوشیدن آب زنجبیل با شکر قهوه‌ای یا سوپ سفیده پیازچه باعث تحریک فرایند تعریق شده و علائم شما را به حداقل می‌رساند.
سوپ سفیده پیازچه
ترکیبات لازم
3 عدد سفیده پیازچه (قسمت پایینی پیازچه که سفیدرنگ است) 500 میلی‌لیتر آب طرز تهیه
سفیده پیازچه را خرد کنید آب را بجوشانید، سفیده پیازچه را به آن اضافه کنید و بگذارید به مدت 1 دقیقه بپزد گاز را خاموش کنید، 1 دقیقه بمانید، پیازچه‌ها را خارج کرده و مایع باقی‌مانده را بنوشید در موارد حاد، متخصصان طب سنتی چینی پودر یوپینگ‌فنگ را تجویز می‌کنند؛ یکی از ترکیبات سنتی طب سنتی که به تقویت چی ریه و پیشگیری یا درمان آنفلوآنزا کمک می‌کند. ژانگ هشدار می‌دهد که داروهای گیاهی چینی باید برمبنای طب سنتی تجویز شوند، زیرا اگر دارو با مزاج فرد سازگار نباشد، روند درمان به تأخیر می‌افتد یا وضعیت او وخیم‌تر می‌شود.
بعضی از خوراکی‌های دارویی باعث بهبود عملکرد اعضای بدن می‌شوند. ژانگ توصیه می‌کند:
یم چینی (هوای‌شان)، بذر گیاه اشک روباه ( یی‌رن) و قارچ پوریاکوکوس (فولینگ) به تغذیه طحال و معده کمک می‌کنند، فرایند هضم و جذب را بهبود می‌بخشند و سد محافظ دستگاه گوارش را تقویت می‌کنند.
گوجی‌بری (گوچی)، آستراگالوس (هوانگ‌چی) و ریشه پیلوس آسیسابل (دانگ‌شن) کلیه‌ها را تقویت می‌کنند، تولید خون را افزایش می‌دهند و از عملکرد سیستم ایمنی در بلندمدت حمایت می‌کنند.
علاوه بر رژیم غذایی، کم‌آبی نیز می‌تواند بر سیستم ایمنی تأثیر منفی بگذارد. ژانگ به خوانندگان یادآوری می‌کند که آب بهترین نوشیدنی است و هیچ چیزی جای آب را نمی‌گیرد.
2. ماساژ دادن نقاط طب فشاری
براساس طب سنتی چینی، ایمنی تنها به گلبول‌های سفید خون محدود نمی‌شود؛ بلکه با جریان سیّال چی (انرژی حیاتی)، تعادل دستگاه عصبی و غدد درون‌ریز و هماهنگی اعضای بدن گره خورده است. باور بر این است که فشار دادن نقاط خاص طب فشاری باعث تحریک اعضای مربوطه شده و مکانیزم‌های دفاعی بدن را تقویت می‌کند.
ژانگ افزود که طب فشاری به شکل غیرمستقیم با بهبود کیفیت خواب و تسکین دستگاه عصبی، عملکرد سیستم ایمنی را تقویت می‌کند. خواب نه‌تنها ترمیم‌کننده است، بلکه باعث بازتنظیم سیستم ایمنی می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که کم‌خوابی مزمن تولید سلول‌های ایمنی را کاهش داده و قوای بدن را برای مقابله با عفونت تحلیل می‌برد. از این‌رو، ماساژ دادن نقاطی که به بهبود خواب کمک می‌کنند و استرس را به حداقل می‌رسانند، تأثیر قابل‌توجهی بر تقویت ایمنی بدن خواهد داشت.
در ادامه به معرفی سه نقطه طب فشاری خواهیم پرداخت که ماساژ دادن آن‌ها به بهبود ارتباط بین استراحت عمیق، کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند.
شن‌من (دریچه روح)
مکان: شن‌من در چین داخلی مچ دست قرار دارد. اگر کف دست‌تان را رو به بالا بگذارید و انگشت کوچک را متمایل به پایین نگه‌دارید، شن‌من را در فرورفتگی داخلی استخوان نخودی‌شکل پیدا خواهید کرد.
کارکرد: آرامش ذهن، تنظیم چی قلب و بهبود خواب عمیق و ترمیم‌کننده. خواب باکیفیت با افزایش سطح سیتوکین‌ها، پادتن‌ها و سایر عوامل تنظیم‌کننده ایمنی همراه است.
متد: با انگشت شست دست مخالف، شن‌من را به آرامی به مدت 5 ثانیه فشار دهید. توصیه می‌شود این نقطه را صبح و شب در هردو دست و هربار به مدت 5 دقیقه ماساژ دهید.
نی‌گوآن (گذرگاه داخلی)
مکان: نی‌گوآن در امتداد خط میانی داخل ساعد حدود 6.5 سانتی‌متر بالاتر از چین مچ دست- تقریباً به اندازه عرض انگشت اشاره، وسط و حلقه- بین دو تاندون قرار دارد.
کارکرد: جریان چی را بین قفسه سینه و شکم تنظیم می‌کند و باعث تسکین روح و روان می‌شود. استرس و اضطراب، عملکرد سیستم ایمنی را تضعیف می‌کنند. نی‌گوآن علائم ناشی از استرس مانند تپش قلب و تنگی نفس را کاهش داده و به‌طور غیرمستقیم از سلامت ایمنی حمایت می‌کند.
متد: با قسمت نرم انگشت شست مخالف (نه ناخن)، نی‌گوآن را به آرامی به مدت 5 ثانیه فشار دهید. توصیه می‌شود این نقطه را صبح و شب در هردو دست و هربار به مدت 5 دقیقه ماساژ دهید.
بای‌هوئی (صد اتصال)
مکان: بای‌هوئی در تاج سر در قسمت فرورفتگی مرکزی قرار دارد؛ درست در محل تلاقی دو خطی که از نوک گوش‌ها به بخش میانی سر می‌رسند.
کارکرد: انرژی یانگ را تعدیل می‌کند و باعث پاکسازی ذهن و تثبیت سیستم عصبی مرکزی می‌شود. سیستم عصبی مرکزی نقش بسزایی در تنظیم التهاب و واکنش ایمنی دارد. این نقطه به بازیابی تعادل و کاهش واکنش افراطی به استرس کمک می‌کند.
متد: دست‌تان را مشت کرده و انگشت شست خود را خم کنید. نقطه بای‌هوئی را با بند دوم انگشت شست فشار داده و آن را به جلو و عقب حرکت دهید. هر 10 مرتبه فشار معادل یک دور خواهد بود. این حرکت را دو یا سه دور تکرار کنید.
3. ورزش ملایم برای تقویت ایمنی و تناسب اندام
تمرینات هوازی ملایم، مانند پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری یا شنا که دو تا سه مرتبه در هفته و هربار به مدت دست‌کم 20 دقیقه انجام می‌شوند، عملکرد سیستم ایمنی را به شکل قابل‌توجهی بهبود می‌بخشند و خطر ابتلا به عفونت‌های حاد تنفسی را به حداقل می‌رسانند. فعالیت بدنی ملایم باعث افزایش گردش سلول‌های ایمنی به‌ویژه سلول‌های کشنده طبیعی، نوتروفیل‌ها و ماکروفاژها می‌شود که همگی نقش بسزایی در شناسایی و از بین بردن عوامل بیماری‌زا دارند.
سالمندان از فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی یا انجام حرکات کششی ملایم به‌مدت 5 تا 10 دقیقه در هر ساعت سود بیشتری خواهند برد. این حرکات:
گردش لنف را بهبود می‌بخشند و به دفع مواد زائد و عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند جریان خون را تقویت کرده و اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز سلول‌های ایمنی را تأمین می‌کنند به تنظیم التهاب کمک می‌کنند؛ عارضه‌ای که با افزایش سن شدت می‌گیرد و باعث تضعیف سیستم ایمنی می‌شود به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کنند و به‌طور غیرمستقیم باعث تقویت بافت لنفاوی مرتبط با روده می‌شوند که یکی از ارکان اصلی سیستم ایمنی بدن است ژانگ به خوانندگان یادآوری می‌کند که ورزش باید در حد اعتدال انجام شود. اگر احساس می‌کنید بیمار هستید یا استرس شدید دارید، فشار مفرط در ورزش می‌تواند روند بهبودی شما را مختل کند. به ندای بدن‌تان گوش دهید و از انجام فعالیت‌هایی که فراتر از حد توان‌تان هستند خودداری کنید.
تنظیم سبک زندگی برای حمایت از سیستم ایمنی و خواب
ژانگ توصیه می‌کند که برای خودتان یک برنامه شبانه تنظیم کنید که به بهبود خواب و تقویت سیستم ایمنی کمک کند:
قبل از خواب از کار کردن با صفحات نمایش دیجیتال پرهیز کنید: نور آبی باعث کاهش ترشح ملاتونین می‌شود؛ هورمونی که برای خواب و عملکرد سیستم ایمنی ضروری است.
ذهن‌تان را پاکسازی کنید: قبل از خواب از افکار استرس‌زا پرهیز کنید. فعالیت ذهنی شدید «شن» (روح) را مختل می‌کند.
قبل از خواب دوش آب گرم بگیرید یا پاشویه کنید: پاشویه کردن با آب گرم باعث انتقال انرژی به قسمت‌های تحتانی بدن می‌شود، سیستم عصبی را تسکین می‌دهد و باعث تقویت خواب عمیق می‌شود که پایه‌واساس یک سیستم ایمنی قدرتمند است.
نکته: شاید نام بعضی از گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنتی چین برای شما ناآشنا باشد، اما بسیاری از آن‌ها در فروشگاه‌های ارگانیک یا بازارهای آسیایی در دسترس هستند. داروهای گیاهی با هدف ارتقای سلامت عمومی تولید شده‌اند. برای یافتن یک درمان اختصاصی که با شرایط و مزاج شما سازگار باشد، حتماً با یک متخصص معتبر مشورت کنید.